نکات نگهداری مهم اما آسان گل شمشاد رسمی

همه ما شمشادها را در کنار بلوارها و در فضای سبز شهری دیده‌ایم. این گونه از گیاهان به دلیل اندازه مناسب و شکل خاص خود برای مرزبندی و تزئین فضای سبز بسیار کاربردی هستند. شمشادها انواع مختلفی دارند که هرکدام از نظر ظاهری زیبایی‌های خاص خود را دارند. در این مقاله با گل شمشاد رسمی آشنا می‌شویم و نکات ریز و مهم نگهداری این گیاه و روش های تکثیر آن را می‌آموزیم و با آفات و بیماری های گل شمشاد رسمی آشنا خواهیم شد.

گل شمشاد رسمی یکی از گونه‌های این گیاه شناخته شده است که علاوه بر کاربردهای گفته شده چند خاصیت دارویی هم دارد و از این نظر هم حائز اهمیت است. این گل بومی ژاپن در کشور ما هم قابل کشت است و تنها باید با اصول آن آشنا بود. در ادامه هر آنچه که برای نگهداری و پرورش این گل به آن نیاز است را توضیح می‌دهیم.

شمشاد رسمی، گونه‌ای زیبا از خانواده شمشادها
گل شمشاد رسمی گیاهی تزئینی و دارویی

مشخصات گل شمشاد رسمی

شمشاد یکی از گیاهانی است که تقریبا همه ما با آن آشنایی داریم. این گیاه به دلیل مقاومت به سرما و گرما و شکل‌پذیری راحت یکی از مهم‌ترین گیاهان برای استفاده در فضای سبز است. این درختچه‌ کوتاه دارای گونه‌های مختلفی است که در شکل ظاهری و برخی کاربردها با هم متفاوت هستند. گل شمشاد رسمی یکی از گونه‌های مختلف شمشاد است که در کشور ما هم زیاد دیده می‌شود.

این گل در ایران با نام‌های مختلفی مانند گل گوشوارک، گل شیشمیر و … نیز شناخته می‌شود. این نوع شمشاد برخلاف دیگر گونه‌ها دارای خواص دارویی نیز هست و در کتاب‌های طب سنتی هم با نام افونموس و عرقیه الراهب در مورد آن صحبت شده است.

آشنایی کلی با گل شمشاد رسمی

در جدول زیر با گل شمشاد رسمی آشنا خواهیم شد و در ادامه به صورت کامل آن این گیاه را به شما معرفی خواهیم کرد.

نام علمیEuonymus Japonicus
نام فارسیشمشاد رسمی
خانوادهCelastraceae
زادگاهژاپن
شناسنامه گل شمشاد رسمی

خاستگاه این گیاه

خاستگاه به معنی منبع و سرچشمه، اولین جایی است که یک گیاه در آن رویش کرده، یک موجود زنده در آن زندگی کرده و یک وسیله اولین بار ساخته و استفاده شده است. گوشوارک یا شمشاد رسمی هم مانند سایر گیاهان خاستگاه و محل مشخصی دارد که اولین بار در آن پیدا شده است.

خاستگاه گل شمشاد رسمی ژاپن است اما این گیاه در بسیاری از مناطق آسیا و اروپا، به خصوص کشور ما ایران هم به صورت خودرو یافت می‌شود. البته به دلیل شرایط کشت ساده و عدم نیاز به رسیدگی‌های خاص، گل شمشاد رسمی این روزها در تمام مناطق دنیا قابل پرورش است.

گل شمشاد رسمی؛ البته که گوشواره ها باغ شما را زیبا تر می‌کنند!

مشخصات ظاهری گل شمشاد رسمی

گل شمشاد رسمی را بیشتر ما در کنار جاده‌ها، حاشیه جنگل‌ها و در مزارع و چمنزارهای طبیعی دیده‌ایم. این گل به خصوص در اطراف رودخانه‌ها یا آبگیرهایی که زمین آهکی دارند، بیشتر دیده می‌شود. از مشخصات ظاهری گل شمشاد رسمی می‌توان به زیبایی برگ‌های آن اشاره کرد.

این گیاه دارای برگ‌های متقابل در هر شاخه است که بیضی ‌مانند و کمی دندانه‌دار هستند. این برگ‌ها دارای رنگ سبز روشن و در بعضی نقاط سفید یا زرد رنگ هستند که به آن‌ها حالت ابلق می‌دهد.

 این گیاه مانند بعضی گونه‌های دیگر از خانواده شمشادها دارای میوه است. میوه‌ گل شمشاد رسمی نسبتا گوشتی و نارنجی است و مصرف آن به صورت خام خطرناک است. یکی از ویژگی‌های خاص در مشخصات گل شمشاد رسمی، تغییر رنگ برگ‌های این گیاه در فصل پاییز است. قبل از ریزش در پاییز، برگ‌های این گیاه به رنگ قرمز و صورتی بسیار خوشرنگی در می‌آیند. اما نوعی دیگر از گل شمشاد وجود دارد که به خودی خود قرمز رنگ است که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد.

گل شمشاد قرمز

گل شمشاد قرمز که با نام انگلیسی (Euonymus alatus) شناخته می‌شود، نام های دیگری به اسم: دوک بالدار یا بوته سوزان (Burning bush) دارد. گل شمشاد قرمز اصالتا به شمال کشور چین، ژاپن و کره تعلق دارد و به دلیل رنگ قرمز زیبای آن، به اسم بوته‌ی سوزان مشهور است.

گل شمشاد قرمز
گل شمشاد قرمز با زیبایی خیره کننده از انواع شمشاد ها

نکات مهم در نگهداری گل شمشاد رسمی

گل شمشاد رسمی بومی کشور ما نیست اما این گیاه با آب و هوا اقلیم ایران هم سازگار است، بنابراین نگهداری و پرورش آن در کشور ما چندان سخت نیست. البته برای پرورش شمشاد رسمی در ایران ابتدا باید محل مناسب رشد این گیاه را فراهم کرد. مناسب‌ترین محل رشد گل شمشاد رسمی، محلی است که نور و دمای آن به میزان مورد نیاز شمشاد باشد.

همچنین وجود خاک و بستر مناسب کشت و آب کافی نیز برای فراهم کردن محل رشد مناسب این گیاه حائز اهمیت می‌باشد. در ادامه تاثیر هرکدام از عوامل رشد درختچه شمشاد رسمی را  به طور مجزا توضیح می‌دهیم.

نور مناسب این گیاه

تامین نور مورد نیاز گل شمشاد رسمی، اولین فاکتور برای رشد کافی این گیاه است. نور مناسب برای رشد این گیاه نور متوسط تا زیاد و تقریبا مستقیم خورشید است. این گیاه یک گیاه باغی است بنابراین نور آفتاب نه تنها آسیبی به آن وارد نمی‌کند، بلکه به درخشندگی برگ‌های آن هم کمک‌ می‌کند. شمشادهایی که در محلی با نور مناسب کاشته می‌شوند، زودتر از دیگر شمشادها رشد کرده و برگ‌های سالم‌تر و زیباتری دارند.

شرایط آبیاری

آبیاری به موقع و به میزان کافی یکی دیگر از نیازهای رشد در تمام گیاهان است که برای رشد کافی شمشاد رسمی هم اهمیت دارد. آبیاری گل شمشاد رسمی بر اساس فصل سال میزان متفاوتی دارد. در فصل تابستان آبیاری این گیاه باید حداقل 2 بار در هفته و در فصل پاییز و زمستان هر 10 روز یک بار آبیاری برای این گیاه کفایت می‌کند. البته گل گوشوارک برای شادابی برگ‌ها به رطوبت کافی هم نیاز دارد، بنابراین در فصل تابستان باید این گیاه را روزانه غبارپاشی کرد.

خاک و کود مورد نیاز شمشاد رسمی

دو فاکتور مهم دیگر در رشد گیاهان که برای رشد و نگهداری گل شمشاد رسمی هم اهمیت دارند. خاک و کود مناسب است. خاک مناسب گل شمشاد رسمی خاک آهکی است. این گیاه در اطراف رودخانه‌هایی که آب آهکی دارند حتی تا 10 متر هم ارتفاع دارد.

البته اگر شمشاد همراه با دیگر گیاهان کشت شود امکان استفاده از خاک آهکی برای نگهداری از آن وجود ندارد. در این شرایط بهتر است که کوددهی شمشاد رسمی را با کود آهکی انجام داد. کود را می‌توان تنها در قسمت ریشه همین گیاه ریخت تا به سایر گیاهانی که در اطراف شمشاد وجود دارند و نسبت به آهک حساس هستند، آسیبی وارد نشود.

خاک و کود مناسب گل شمشاد رسمی
خاک و کود دو فاکتور مهم و نیاز اساسی گل شمشاد رسمی است.

دمای نگهداری

در نهایت برای نگهداری اصولی از این گل باید دمای مناسب نگهداری از آن را هم فراهم کرد. طبیعتا تنظیم دمای بیرون کار چندان ساده‌ای نیست بنابراین فاکتور دما نه تنها برای شمشادها بلکه برای همه گل ها بسیار مهم است. شمشاد های تازه کشت شده نیز که هنوز در گلدان ها قرار دارند به دما بسیار حساس هستند. دمای مناسب گل شمشاد رسمی برای رشد به موقع و کافی این گیاه حدود 10 درجه سانتیگراد است. کمترین دمایی که این گیاه قابل به تحمل آن است، 5 درجه سانتیگراد است و در دماهای بالاتر به شرط حفظ رطوبت و آبیاری گیاه سالم می‌ماند.

انواع روش‌های تکثیر این گیاه

تکثیر شمشاد رسمی چندان سخت نیست. اگر تمام فاکتورهای گفته شده در بالا را برای نگهداری از این گیاه فراهم کنید، امکان تکثیر و پرورش آن به انواع روش‌های کاشت بذر، قلمه‌زنی، تقسیم بوته و… وجود دارد. انتخاب مناسب‌ترین روش کاشت شمشاد به گونه و محل کشت آن بستگی دارد. اگر فضای مناسب برای نگهداری از جوانه و رسیدگی به آن را در خانه دارید، کاشت بذر روش مناسبی برای پرورش شمشاد رسمی است، در غیر اینصورت قلمه‌زنی بهترین انتخاب تکثیر این گیاه است.

کاشت شمشاد رسمی از طریق بذر

یکی از روش‌های تکثیر، کاشت شمشاد رسمی از طریق بذر آن است. این کار باید در چند مرحله انجام شود که عبارتند از:

  • آماده کردن خاک آهکی و اضافه کردن کود کافی به آن
  • انتخاب گلدان با عمق و ارتفاع مناسب
  • کاشت بذر در عمق 20 سانتیمتری گلدان
  • پر کردن روی بذر با خاک نرم
  • آبیاری و رسیدگی به گیاه تا زمان جوانه‌زنی

این گیاه در مدت زمان کوتاه جوانه داده و اگر همه فاکتورهای محل نگهداری فراهم باشند، جوانه‌ها خیلی زود به گیاه کامل تبدیل می‌شوند.

روش‌های تکثیر به غیر از کاشت بذر

به غیر از کاشت بذر، روش‌های دیگری هم برای تکثیر شمشاد رسمی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به تقسیم بوته، خوابانیدن و قلمه‌زنی اشاره کرد. با توجه به اینکه قلمه زدن این گیاه رایج‌ترین روش تکثیر آن بعد از کاشت بذر است، این روش را در ادامه توضیح می‌دهیم.

قلمه‌زنی گیاه شمشاد باید در فصل مناسب انجام شود تا گیاه به موقع رشد کرده و باردهی مناسبی داشته باشد. بهترین زمان قلمه زدن از این گیاه اواخر بهار یا اواسط پاییز است. قبل از قلمه‌زنی باید گیاه را به خوبی آبیاری کرد تا چوب آن نرم باشد. همچنین بهتر است این کار را در صبح زود انجام داد.

ساقه‌های افقی انتخاب بهتری برای تهیه قلمه از گیاه هستند و زودتر ریشه می‌دهند. همچنین ساقه‌های بالایی به دلیل جوان‌تر بودن برای تهیه قلمه انتخاب مناسب‌تری هستند. برای تهیه قلمه باید 15-30 سانتیمتر از یک ساقه گیاه را جدا کرد و به اندازه یک‌ سوم آن را در خاک نرم یا آب قرار داد تا قلمه ریشه دهد. اگر رطوبت محل مناسب باشد و آبیاری گیاه به اندازه انجام شود قلمه ظرف 4 تا 8 هفته ریشه می‌دهد.

روش های تکثیر گل شمشاد رسمی
برای تهیه‌ی قلمه ساقه افقی انتخاب بهتری است.

هرس کردن این گیاه

یکی از موضوعات مهم دیگر در نگهداری و پرورش شمشاد رسمی، هرس کردن به موقع این گیاه است. هرس کردن گل شمشاد رسمی به رشد بهتر این گیاه کمک می‌کند. همچنین با هرس به موقع در دوره رشد بعدی، گیاه گلدهی بهتری خواهد داشت. هرس کردن شمشاد رسمی چندان سخت نیست.

این گیاه نسبت به انواع هرس مقاوم است و حتی بدون هرس هم درختچه‌ای زیبا و متراکم خواهد بود. بهترین زمان هرس این گیاه فصل‌های بهار و پائیز است. در فصل تابستان به دلیل میوه‌دهی و در فصل زمستان به دلیل خواب گیاه بهتر است از هرس گیاه شمشاد خودداری کرد.

با هرس کردن شمشاد، امکان شکل‌دهی به آن وجود دارد. به خصوص شمشادهایی که ارتفاع بلندتری دارند برای این منظور، کاربردی‌تر می‌باشند. البته هرس کردن این گیاه را می‌توان تنها به صورت نوک‌چینی هم انجام داد. با چیدن نوک شاخه‌ها، گیاه برای رشد شاخه‌های جدید آماده‌تر می‌شود.

آفات و بیماری ‌های شمشاد رسمی

یکی از دلایل تاکید بر نگهداری مناسب و هرس به موقع شمشاد رسمی، جلوگیری از ابتلای این گیاه به آفات و بیماری‌های مختلف است. از جمله آفات و بیماری های شمشاد رسمی می‌توان به سفیدک سطح برگ‌های آن اشاره کرد. این بیماری معمولا با سفید شدن و پریدن رنگ برگ‌ها و شاخه‌ها بروز می‌کند و بهترین درمان آن جدا کردن برگ یا شاخه بیمار و جلوگیری از گسترش آن در تمام گیاه است.

از دیگر بیماری‌های این گیاه می‌توان به کک برگ اشاره کرد. این حشره برگ‌ها را آلوده می‌کند و باعث ریزش و کنده شدن آن‌ها از شاخه می‌شود. پروانه شمشاد یکی دیگر از آفت‌های این گیاه است که باعث خشک شدن برگ‌ها می‌شود و اگر به موقع درمان نشود کل درخت را خشک می‌کند. هرس به موقع، رعایت کردن تمام فاکتورها در نگهداری از این گل، استفاده از آفت‌کش‌ها و… به درمان و جلوگیری از این مشکلات کمک می‌کنند.

کاربرد شمشاد رسمی

به طور کل گونه شمشادها جز گونه‌های کاربردی در طراحی و تزئین فضای سبز است اما در مورد شمشاد رسمی این مورد تنها یکی از کاربردهاست. دیگر کاربرد شمشاد رسمی استفاده از خواص آن در داروسازی و طب سنتی است. از خواص شمشاد رسمی در طب سنتی می‌توان به ملین بودن آن اشاره کرد.

پزشکان طب سنتی میوه این گیاه را به بیماران مبتلا به یبوست شدید، برای درمان بیماری توصیه می‌کنند. همچنین جوشانده برگ شمشاد با سرکه یا آب برای شستشوی پوست و درمان ناراحتی‌های پوستی مانند جوش و زخم بسیار مناسب است.

کاربرد های گل شمشاد رسمی
این گیاه برای درمان یبوست شدید نیز استفاده می‌شود.

قیمت شمشاد رسمی

یکی از موضوعات مهم در خرید گل شمشاد رسمی مانند سایر گیاهان، قیمت آن است. قیمت این گیاه وابسته به اندازه و میزان رشد این گیاه است. گیاهان جوان قیمت پایین‌تری دارند و گیاه کامل و بوته‌های پر، قیمت بیشتری دارند. گونه گیاه، داشتن یا نداشتن میوه و تعداد شاخه‌ها از دیگر مواردی هستند که قیمت شمشاد رسمی را تعیین می‌کنند.

گل شمشاد رسمی؛ گیاهی با کاربردهای متنوع

گل های زیادی وجود دارند که از آن ها به عنوان گل تزئینی در آراستن دسته گل ها یا باکس گل ها استفاده می‌کنند برای مثال گل شب یلدا یا گل روز مادر اما گل شمشاد رسمی یکی از گونه‌های شمشادهاست که مانند سایر انواع این خانواده برای استفاده در فضای سبز، مرزبندی محوطه بیرونی، تزئین حیاط و پارک‌ها و… کاربرد دارد و در عین حال خواص دارویی هم دارد. این گیاه کاربردی و به صرفه از نظر اقتصادی در کشور ما هم قابل کشت است اما اصولی دارد.

با رعایت اصول و نکات کشت و تکثیر این گیاه، امکان پرورش آن در بیشتر مناطق وجود دارد. در این مطلب مهم‌ترین نکاتی که برای کشت، پرورش و نگهداری از این گیاه به آن‌ها نیاز است را توضیح دادیم. قبل از اقدام برای کاشت یا خرید گل شمشاد رسمی برای تکثیر، این مطلب را کامل بخوانید.

4.83/5 (6)

لطفا به این مقاله امتیاز بدهید

ارسال دیدگاه
ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

3 × 5 =

هیچ دیدگاهی یافت نشد.
  1. سپیده می‌گوید

    عکسهای گل ها کم بودن.با تشکر

    1. محسن قله می‌گوید

      با سلام
      ممنون از نظراتتون
      لحاظ میشه
      با تشکر

09034644222