گل میخک قرنفلی و طرز کاشت، تکثیر و برداشت آن
گل میخک قرنفلی
نام انگلیسی :Carnation – Clove Pink
نام علمی : Dianthus caryophyllus
خانواده : Caryophyllaceae
زادگاه: منطقه مدیترانه
اسامی دیگر: میخک صورتی، Clove Pink
تاریخچه و مشخصات گل میخک قرنفولی:
گل میخک قرنفلی بومی منطقه مدیترانه است ولی محدوده دقیق آن با توجه به کشت گسترده آن در ۲۰۰۰ سال گذشته ناشناخته است.
گل میخک قرنفلی نماد چیست؟
گل میخک قرنفلی در دنیا از دوران باستان محبوب بوده و در مراسمهای مختلفی در بسیاری از کشورها به عنوان نماد شناخته می شود و کاربرد دارد. مثلا میخک قرمز در روز اول ماه می به عنوان نماد جنبش کارگری در برخی از کشورها، از جمله اتریش، ایتالیا و یوگسلاوی سابق است. میخک قرمز همچنین نمادی از انقلاب پرتغال است. همچنین، میخک گل ملی اسپانیا و اسلوونی، و گل ایالتی از جامعه خودمختار جزایر بالئارس است. گل ایالت اوهایو، میخک قرمز مایل به زرد است.
خانواده میخک گیاهانی علفی و بوته ای هستند و گاه با انشعابات و شاخه های فشرده بوته های بالشتکی یا کوسنی شکل را تشکیل می دهند.
جالب است بدانید: میخک قرمز به عنوان بهترین گل برای روز مادر شناخته شده است. منتها از آنجایی که نهایت عشق و محبت را می رساند یک گزینه ایده آل برای گل سالگرد ازدواج محسوب می شود.
ساختار گل میخک قرنفلی
برگ ها ساده، بدون دندانه، باریک، کشیده یا درفش مانند، دارای گوشوارک و یا فاقد آن است. در گیاهان این تیره برگ ها معمولا فاقد دمبرگ هستند و در قاعده بهم متصل و ساقه در محل اتصال آنها متورم و برجسته میشود.
گل آذین عموما گرزن دوسویه با گل های نر و ماده، گاهی نیز تک جنس و یا پلی گام هستند.
گلپوش ساده یا مضاعف، کاسه دارای ۵ قطعه آزاد یا کم و بیش بهم پیوسته، جام گل همیشه آزاد، گلبرگها ناخنک دار یا بدون آن و جام در سطح درونی و در ناحیه گلو دارای زایده ای ناخنکی است که از کاسه قابل تشخیص است.
تعداد پرچم ها متغیر و برابر با قطعات سایر حلقه ها یا کمتر از آنها است. مادگی دارای تخمدان زبرین یا نیمه زیرین مرکب از ۱ تا ۵ بر چه بهم پیوسته است.
گل میخک گسترش وسیعی در سطح جهان دارد، و استفاده از آن به عهد باستان بر می گردد. یونانیان و رومیان قدیم آشنایی کافی با این گل داشتند و حلقه های بافته شده از گل میخک تاج سر قهرمانان ورزشی را تشکیل می داد.
این گیاه که در طول رشد به ۸۰ سانتیمتر بلندی می رسد، دارای برگهای به رنگ سبز مایل به زرد و سبز مایل به خاکستری و آبی مایل به سبز است. این برگها بلند و باریک می باشند و تا ۱۵ سانتیمتر می رسند. گل ها به صورت مجزا و یا تا پنج تا با هم در یک شاخه اصلی تولید می شوند و به قطر ۳ تا ۵ سانتیمتر می رسند. آن ها بسیار معطر و رنگ اصلی گل ها، صورتی و ارغوانی روشن است، اما ارقام مختلفی از آن در رنگ های دیگر، از جمله قرمز، سفید، زرد و سبز، توسعه یافته اند.
چگونه خرید گل میخک را به صورت اینترنتی انجام دهید؟
این روزها با به میان آمدن فروشگاههای اینترنتی، خرید گل به یکی از فعالیت های روزمره و محبوب افراد تبدیل شده است. شما به راحتی می توانید به فروشگاههای خرید گل سر بزنید و با مراجعه به فهرست گل ها، دسته گل دلخواه خود را انتخاب کنید و سفارش دهید.
میخک ویلیام سیم
برخی از متخصصین میخک ویلیام سیم را بعنوان بهترین رقم معرفی شده تا به امروز می دانند. واریانتاها و اسپورتهای جدیدی از این رقم هر ساله در دنیا عرضه میشود. ارقام زیاد دیگری هر ساله در دنیا اصلاح می شوند. تنها گل های آبی، سبز و سیاه در میخک بطور طبیعی دیده نشده است.
محبوبترین رنگ گل ها عبارتند از:
قرمز، صورتی و سفید. ارقامی با گل های دارای سایه های از رنگ قرمز و صورتی نیز وجود دارند. رنگهای دلخواه را می توان با رنگ کردن گل های سفید رنگ ایجاد کرد. عطر خاص گل میخک و عمر گلدانی طولانی، از دیگر ویژگی های متمایز این گل در مقایسه با سایر گلها می باشد.
تا دهه ۱۹۸۰ تولید گل بیشتر به کشورهای مصرف کننده اصلی مثل ایالات متحده، ژاپن و آلمان محدود می شد، ولی به تدرج کشت و کار این گل در کشورهایی که هزینه تولید در آن پایین تر بود شروع شد. به طوری که در حال حاضر عمده ترین کشورهای تولید کننده میخک کلمبیا، فلسطین اشغالی، کنیا و اسپانیا هستند.
میخک های تولیدی در این کشورها به سمت کشورها و مناطق شمالی تر حمل می شوند. بطوری که قسمت اعظم میخکهای مورد نیاز بخش های شمالی آمریکا وارداتی هستند. انتخاب رقم و ازدیاد در حال حاضر هزاران رقم میخک در سطح جهان اصلاح و عرضه شده اند، برخی از آنها به شرایط خاص محیطی سازگار هستند.
تمام ارقام مورد استفاده جهت تولید گل های بریدنی گلخانه ای به دو صورت استاندارد و یا اسپری پرورش داده می شوند. در ارقام استاندارد هدف تولید تک گلهای درشت است در صورتی که در ارقام اسپری گل های خوشه ای مجتمع در کنار هم تولید می شوند.
ارقام استاندارد بطور ژنتیکی قدرت تولید گل های درشت تر و بزرگتری دارند ولی ارقام اسپری بیشتر برای تولید گل های خوشه ای و مجتمع مناسب هستند. از ارقام معروف گلخانه ای میخک سری سیم را می توان نام برد مثل سویت ویلیام و ویلیام سیم.
شرایط نگهداری گلمیخک قرنفلی:
خاک
میخک قرنفلی، نیاز به خاک کمی قلیایی با زهکشی خوب و مکانی با آفتاب کامل و کمی مرطوب دارد. حذف جوانه ها در میخک با توجه به رقم و نوع هرس و تربیت می تواند به دو صورت اسپری و یا استاندارد انجام گیرد. در انواع استاندارد جوانه های جانبی تا گره ششم در زیر گل حذف می شوند تا گل انتهایی به اندازه کافی بزرگ و مرغوب گردد.
حذف جوانه ها
عمل حذف جوانه ها زمانی آغاز می شد که جوانه ها به راحتی قابل حذف کردن باشند، هر چند این کار سنگینی در پرورش میخکهای استاندارد است، ولی انجام آن لازم و ضروری است. در انواع اسپری، جوانه انتهایی حذف می شود تا گلهای جانبی یکنواخت تر شوند.
حذف جوانه انتهایی برای به گل نشستن جوانه های جانبی، در انواع استاندارد میخک نیز انجام پذیر است. حذف جوانه انتهایی با گلدار شدن همزمان جوانه های جانبی، باعث عملکرد بالا و تولید یکنواخت تر خواهد شد ولی در عوض از کیفیت و اندازه گل ها کاسته خواهد شد. آبیاری سطحی بیشتر از سایر روش های آبیاری در گلخانه های میخک توسعه پیدا کرده است. هر چند که از روش های دیگر آبیاری مثل آبیاری قطره ای، بارانی و فارویی نیز به میزان زیادی استفاده میشود.
مناسب ترین رطوبت
مناسب ترین رطوبت تانسیومتری در اطراف ریشه ها برای میخک بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ سانتیمتر است. تحت شرایط نوری پایین رطوبت تانسیومتری کمتر از ۳۰۰ سانتیمتر باعث تولید رشدی نرم و طویل خواهد شد.
آبیاری
در این شرایط کاهش میزان آبیاری تا حدی که گیاهان تقریبا به حد پژمردگی برسند، بر میزان استحکام و قدرت ساقه ها خواهد افزود. زمانیکه گل ها در حال تشکیل و نمو هستند. آبیاری منظم جهت افزایش اندازه و رنگ گل ها و همچنین افزایش طول عمر آنها بعد برداشت لازم و ضروری است.
کوددهی و تغذیه میخک
در تغذیه میخک مواردی که باید مد نظر گرفته شوند عبارتند از: نوع کود مصرفی، مقدار آن، شرایط گلخانه از لحاظ مقدار نور، دما و مرحله رشد گیاه، مقدار کود مصرفی: براساس میزان بهینه عنصر مورد نظر در خاک با رعایت مقدار هدر رفت آن محاسبه خواهد شد.
مناسب ترین مقدار ازت در خاک برای تولید میخک ۴۰ – ۲۵ پی پی ام است و در این میان کودهای نیتراته نسبت به انواع امونیومی ترجیح داده می شود. مخصوصا در شرایط کم نور و سرد زمستان استفاده از کودهای آمونیومی به خاطر ایجاد رشد نرم پیشنهاد نمی گردد.
روش تکثیر گل میخک قرنفلی:
برای کشت و کار میخک قرنفلی در صورت اقدام به نگهداری گیاهان مادری و ازدیاد، روش کار به ترتیب ذیل است:
1) کاشت و استقرار گیاهان مادری محلی که برای کاشت گیاهان مادری در نظر گرفته میشود باید تمیز، مراقبت شده و عاری از آفات و بیماریها بوده و بهتر است از گلخانه تولید میخکهای بریدنی دور و یا جدا باشد.
2) قلمه های سالم از تولیدکنندگان شناخته شده خریداری شده و در محل مورد نظر کاشته می شوند. برای کاهش میزان تولید گل و همچنین افزایش شاخه دهی در گیاهان مادری شرایط روز کوتاهی اعمال می شود.
3) در این شرایط تعداد شاخه ها برای گرفتن قلمه زیاد شده و ریشه دهی قلمه ها نیز در مقایسه با شرایط روز بلندی افزایش می یابد، هر چند که در طول ریشه دهی قلمه ها در بستر روز بلندی ریشه زایی خوب را موجب می شود.
4) برای اکثر ارقام میخک طول روز بحرانی ۱۳ ساعت است. یعنی روشنایی بالای ۱۳ ساعت روز بلندی و کمتر از آن روز کوتاهی محسوب می شود. قلمه ها با ۴ تا ۵ گره از گیاهان مادری تهیه میشوند
5) برای جلوگیری از انتشار بیماریها، قلمه ها از گیاهان مادری بوسیله شکستن و جدا کردن گرفته می شوند و از چاقو یا قیچی استفاده نمی شود. در صورتیکه قرار است قلمه ها به مناطق دور حمل شوند، در این صورت به صورت ریشه دار یا بدون ریشه در داخل جعبه های با پوشش پلی اتیلن منفذدار قرار داده می شوند.
6) قلمه ها را می توان به مدت چندین هفته در دمای صفر درجه سانتیگراد انبار کرد. محیط قلمه ها باید خشک باشد چون در صورت مرطوب بودن امکان شیوع آلودگی در آنها وجود دارد. توجه به تمیز و بهداشتی بودن محیط ریشه زایی قلمه ها خیلی مهم است چون تاثیر مستقیمی در تولید قلمه های قوی و سالم دارد.
7) براساس میزان دمای بستر و رقم، ریشه زایی در عرض ۲ تا ۴ هفته انجام می گیرد. در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد بستر، ریشه زایی در ۳ هفته و در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد در ۲ هفته اتفاق می افتد.
8) استفاده از هورمون های ریشه زایی مثل نفتالین استیک اسید به صورت پودر کمک موثری در افزایش تعداد قلمه های ریشه دار شده است. نور کامل و رطوبت محیطی بالا نقش مهمی در موفقیت و ریشه زایی سریع قلمه ها دارد.
9) تهیه بستر و کاشت گیاهان بسترهای کشت در گلخانه به صورت بسترهای زمینی و یا بسترهای مرتفع انتخاب می شوند. بسترهای مرتفع نسبت به بسترهای زمینی ارجح تر هستند بدلیل اینکه کنترل آفات و بیماریها و زهکشی در آن راحت تر است.
10) از طرف دیگر ترکیب بستر کاشت باید طوری باشد تا تخلخل و زهکشی مناسب را فراهم بکند، برای اینکار می توان اقدام به افزودن پیت اسفاگنوم کرد، هر چند در طول زمان پیت پوسیده و از میزان تخلخل بستر کاسته می شود.
11) برای ایجاد خلل و خرج مطمئن تر استفاده از سنگریزه، شن درشت، پرلیت، خرده سفال و یا غیره ضروری است.
12) در این شرایط تعداد دفعات آبیاری زیاد خواهد شد. قبل از کاشت، گندزدایی بستر کاشت از وظایف مهم پرورش دهنده است، گندزدایی بستر با استفاده از متیل بروماید یا کلروپکرین و یا با استفاده از بخار آب انجام پذیر است.
13) ولی با توجه به اینکه میخک به سمیت ناشی از بروماید حساس است بهتر است در درجه اول از روش های موثر دیگر استفاده کرد، در غیر این صورت بستر باید دارای تخلخل کافی جهت تخلیه و خروج سریع گاز بعد از زمان گندزدایی، داشته باشد.
14) در صورت استفاده از بخار آب، بخار سرد (بخار هوادار) نسبت به بخار داغ ترجیح داده می شود تا میکروارگانیسم های مفید در بستر حفظ شده و از تجزیه ترکیبات مفید و تولید نمکهای مضر جلوگیری بعمل آید. تاریخ کاشت قلمه ها در بستر کاشت بستگی به تقاضای بازار دارد و برنامه ریزی باید به صورتی باشد تا بیشترین تولید در زمان اوج تقاضای بازار باشد. برای تولید محصول در اواخر اسفند قلمه ها باید در تابستان کاشته شوند.
15) ارقام استاندارد میخک تا دو سال پرورش می یابند ولی انواع اسپری یکساله کاشته شوند و بعد با گیاهان جدید جایگزین می شوند. در زمان کاشت قلمه ها باید دقت کرد عمق کاشت قلمه ها به اندازه عمق آنها در بستر ریشه زایی باشد حتی قلمه هایی که کمی سطحیتر نیز کاشته می شوند سریعتر مستقر شده و به پوسیدگی ناشی از ریز و کتونیا مقاومتر هستند.
16) فاصله و تراکم گیاهان بسته به رقم، میزان نور و زمان کاشت انتخاب می شود. در تولید یک ساله تراکم کاشت بالاست و فاصله کاشت ۱۵*۱۰ سانتیمتر انتخاب می شود.
17) در صورتیکه در محصول دوساله فاصله کاشت ۲۰*۱۵ و یا ۱۵*۱۵ انتخاب می گردد. میخک دارای ساقه های نرم و شکنندهای است و اگر قیم استفاده نشود ساقه براحتی خم شده و ممکن است زیر سنگینی گل بشکنند به این خاطر استفاده از قیمهای سیمی در گلخانه های میخک رایج است.
18) اولین لایه شبکه سیمی در زمان کاشت قلمه ها در روی بستر قرار داده می شوند و بعنوان نشانگر برای کاشت قلمه ها استفاده می شود، سپس باندازه ۱۰ سانتیمتر بالا آورده می شود. لایه های بعدی قیم شبکه ای با فاصله ۱۰ سانتیمتر از لایه های پایینی قرار داده میشوند. در محصول یکساله بسته به اندازه بوته و سرعت رشد آن از حدود ۴ لایه و در محصول دو ساله از ۶ لایه شبکه استفاده می شود. حفظ و نگهداری ساقه ها در لابه لای قیم شبکهای نیازمند صرف کار است.
19) سر برداری و هرس میخک به منظور تنظیم و کنترل زمان گلدهی و افزایش کیفیت گل های تولیدی انجام می شود. ارقام اسپری بدون سر برداری تولید شاخه های جانبی می کنند و کمتر سر برداری می شوند، در صورتیکه ارقام استاندارد براحتی تولید شاخه های جانبی نمی کنند و نیازمند سر برداری هستند. برای جلوگیری از انتقال بیماری ها، عمل سربرداری با دست انجام می گیرد.
چهار روش سربرداری در میخکهای استاندارد
1- سر برداری منفرد بعد از ۳ تا ۴ هفته از زمان کاشت قلمه ها، عمل سربرداری با قطع بخش انتهایی شاخه اصلی انجام می شود، که در این حالت ۴ تا ۵ شاخه جانبی تولید خواهد شد.
در گیاهان حاشیه ردیف ها که از نور بیشتری برخوردار هستند تعداد چهار شاخه جانبی و در گیاهان داخل ردیف ها سه شاخه جانبی نگهداری شده و بقیه هرس می شوند. نگهداری تعداد زیاد شاخه جانبی با اینکه بر عملکرد محصول می افزاید ولی از کیفیت گل های تولیدی می کاهد. روش سر برداری منفرد گل دهی سریع را موجب می شود ولی در این حالت گیاهان همه در یک زمان به گل می نشینند.
2- در روش سر برداری با قطع شاخه عمل سربرداری مثل روش قبل انجام می شود تا شاخه های جانبی تولید شوند، بعد از حدود ۷ – ۵ هفته که شاخه های جانبی به طول مناسب می رسند، اندازه شاخه های جانبی با هرس به نصف تقلیل می یابد. در این روش با اینکه عملکرد در برداشت اول کم می شود، ولی یکنواختی تولید در طول سال افزایش می یابد. از روش سربرداری دوگانه کمتر استفاده می شود چون عملکرد در یک زمان خیلی بالا می رود و همچنین مشکل تولید شاخه های ضعیف بعد از برداشت وجود خواهد داشت.
3- برای انجام این نوع سربرداری حدود ۵ هفته بعد از سر برداری اول که اندازه شاخه های جانبی به ۱۳-۱۰ سانتیمتر می رسد، سربرداری دوم بر روی این شاخه ها بعمل می آید. سربرداری منفرد همراه با سرزنی شبیه روش قبلی است و تنها فرق آن این است که در سربرداری دوم تنها قسمت خیلی کمی از انتهای شاخه برداشت می شود. در مورد شاخه های بزرگتر این عمل به مدت دو ماه انجام می گیرد. این روش تولید محصول را در یک مزرعه بزرگ یکنواخت تر می کند. در صورتیکه در فصل تابستان حفظ دمای گلخانه در حد بهینه مشکل و یا اقتصادی نباشد،
4- در این حالت تمام گیاهان در ارتفاع ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتری سرزنی شده و یا به تدریج هرس می شوند، تا از تولید محصول ناخواسته در تابستان جلوگیری شود و گیاهان برای تولید بالا در دوره بعدی آماده شوند. میخک یکی از گل هایی است که میزبان بسیاری از ویروسها و قارچها است و آلودگی آن باعث کاهش شدید کیفیت و عملکرد می گردد. لذا برای اکثر تولید کنندگان میخک های بریدنی صرف می کند که قلمه های سالم و آماده را از تولید کنندگان معتبر تهیه بکنند.
تیمار بعد از برداشت براینکه گل های برداشت شده از تاثیر عوامل سوء محیطی مثل دمای بالا، اتیلن، رطوبت کم، نبود مواد غذایی و عوامل آلوده کننده در امان باشند، لازم است در شرایط خاصی نگهداری شوند، ارقام مختلف میخک از لحاظ حساسیت به اتیلن محیطی و درونی با هم فرق می کنند
تولید اتیلن در گل میخک چه تاثیراتی دارد؟
ارقامی که از لحاظ تولید اتیلن فراز گرا هستند، سریعتر پیر شده و عمر ماندگاری کمتری دارند، در صورتیکه ارقام فاقد چنین خصوصیتی دیرتر پیر شده و عمرشان طولانی تر است. تحقیقات نشان داده است که در انتخاب ارقام، بهتر است ارقامی که از لحاظ تولید اتیلن نافرازگرا هستند، انتخاب شوند چون عمر بعد از برداشت آنها حتی از ارقام غیر حساس به اتیلن بیشتر است.
اتیلن باعث خمیدگی گلبرگها به طرف پایین و قهوه ای شدن آنها شده و از کیفیت و بازار پسندی گل ها بشدت می کاهد. برای کاهش اثرات زیان بخش اتیلن از ترکیبات بازدارنده تولید اتیلن و یا از ترکیبات بازدارنده عمل اتیلن استفاده می شود.
ترکیبات دارای نقره، مثل تیوسولفات نقره و یا نیترات نقره از عمل اتیلن جلوگیری می کنند، بطوریکه در حال حاضر به میزان زیادی از این ترکیبات در محلول های دوام بخش گل استفاده می گردد. بدلیل اثرات سمی نیترات نقره، تیو سولفات نقره بیشتر ترجیح داده می شود.
گل های تیمار شده با تیوسولفات نقره دارای طول عمر حدود ۳۰ روز هستند در صورتیکه گل های تیمار نشده تنها به مدت ۶ تا ۹ روز عمر کردند. افزودن ساکارز (10%) به محلول نگهدارنده حاوی تیوسولفات نقره عمر گل ها را بیشتر افزایش داده و بر کیفیت آنها نیز می افزاید. ساکارز بعنوان یک منبع غذایی استفاده شده و ساختمان و وظیفه غشاء سلولی را همچنان حفظ کرده و پتانسیل اسمزی را فراهم می کند.
همچنین از قارچکش ها و باکتری کشها نیز در محلول دوام بخش گل ها استفاده می گردد. چون در صورت نبود این مواد، در کنار سایر شرایط مطلوب از قبیل وجود آب و ساکارز انواع باکتری ها و قارچ ها در محیط رشد کرده و با تجمع در درون آوندهای چوبی موجب بسته شدن آنها می گردند.
به این خاطر استفاده از آب یون زدایی شده یا تقطیر شده برای جلوگیری از چنین مشکلاتی پیشنهاد می گردد. همچنین از ترکیبات باز دارنده رشد میکروارگانیسم ها مثل ۸- هیدروکسی کوینولین و شرایط اسیدی با pH 5/3 در محلول های دوام بخش استفاده می گردد.
گل هایی که در مرحله جوانه برداشت شده اند برای شکوفایی کامل و بی عیب و نقص باید در محلول شکوفا کننده قرار داده شوند. در این شرایط نمو و باز شدن گلها سریعتر از شرایط عادی انجام شده و حتی کیفیت گل های باز شده بهتر از کیفیت گلهای تازه برداشت شده در آن مرحله است. محلول های شکوفا کننده دارای مقادیر بالای ساکارز (۱۲-۱۰ در صد) هستند که به باز شدن سریع جوانه ها و افزایش عمر گل های تولید شده کمک می کند.
افزودن تیوسولفات نقره و ترکیبات ضد قارچ و باکتری به حصول نتایج مطلوبتر کمک فراوان می کند. بهترین شرایط شکوفایی جوانه های گل در محلول های نگهدارنده دمای محیطی حدود ۲۱ درجه سانتیگراد با شدت نور حداقل 8 / 10 کیلولوکس است. در ازدیاد میخک مهمترین موضوع انتخاب و نگهداری گیاهان مادری برای تهیه قلمه است. برای انجام اینکار انتخاب و مهیا کردن محیطی بهداشتی و کنترل شده جهت گرفتن قلمه های سالم و عاری از ویروس بسیار مهم است.
زمان برداشت گل میخک:
بهترین زمان برداشت در طول شبانه روز اوایل صبح است، موقعی که گل ها در تورم کامل هستند. برداشت گل ها بوسیله چاقو یا قیچیهای تیز انجام می گیرد. بعد از برداشت، گلها درجه بندی شده و در محلول دوام بخش در دمای ۱ تا ۶ درجه سانتیگراد قرار داده میشوند. گل ها در مراحل مختلف، قابل برداشت هستند. از زمان جوانه خیلی سفت تا موقعی که گلبرگها روی کاسبرگها خم می شوند. برداشت جهت حمل به بازارهای دور بهتر است موقعی باشد که گلبرگ باندازه 5 / 1 – 5 / 0 سانتیمتر بالای کاسبرگ رشد کرده باشند و دارای رنگ مطلوب رقم باشد. ارقام اسپری میخک زمانی برداشت می شوند که دو تا سه گل باز شده و بقیه جوانه ها رنگ گرفته اند. در ارقام استاندارد ۲ تا ۳ گره و در ارقام اسپری ۳ تا ۴ گره در زیر محل برش در زمان برداشت گل نگه داشته می شود، تا جوانه لازم برای دوره بعدی گل دهی وجود داشته باشد.
برداشت در مرحله جوانه سفت
میخکهایی که در مرحله جوانه سفت یا کمی باز شده برداشت می شوند در مقایسه با گل هایی که در مرحله شکوفایی کامل برداشت می شوند از عمر انباری طولانی تری برخوردار هستند جوانه های سفت اتیلن کمتری تولید کرده و به بیماریهای قارچی مقاومتر هستند. گل های کاملا باز در دمای پایین حداکثر تا ۳ – ۲ هفته انبار می شوند، در صورتیکه جوانه ها به مدت طولانی تر تا ۶ الی ۱۰ هفته قابل نگهداری هستند.
ولی برای حصول نتایج مطمئن بهتر است نگهداری به صورت جوانه بطور متوسط به مدت ۴ تا ۵ هفته باشد. ثابت شده است که میخک های برداشت شده در مرحله جوانه سفت و تیمار شده با تیو سولفات نقره و ساکارز به مدت ۲۰ تا ۲۴ هفته در دمای صفر تا یک درجه سانتیگراد، بطور موفقیت آمیزی در انبار خشک قابل نگهداری هستند.
برداشت و انبارداری در مرحله جوانه دارای مزایای دیگری نیز هست از جمله: افزایش عملکرد، امکان حداکثر برداشت در آخرین مرحله برداشت محصول قبل از حذف کامل مزرعه به منظور کاشت گیاهان جدید و در نتیجه کاهش فاصله زمانی بین کاشت ها. علاوه بر اینها حمل ونقل جوانه ها راحت تر است. بسته بندی آنها فشرده تر و در نتیجه مقدار شاخه حمل شده در واحد سطح بیشتر و هزینه حمل پایین تر است
بسترهای کشت در گلخانه به صورت بسترهای زمینی و یا بسترهای مرتفع انتخاب می شوند. بسترهای مرتفع نسبت به بسترهای زمینی ارجح تر هستند بدلیل اینکه کنترل آفات و بیماریها و زهکشی در آن راحت تر است. از طرف دیگر ترکیب بستر کاشت باید طوری باشد تا تخلخل و زهکشی مناسب را فراهم بکند، برای اینکار می توان اقدام به افزودن پیت اسفاگنوم کرد، هر چند در طول زمان پیت پوسیده و از میزان تخلخل بستر کاسته می شود. برای ایجاد خلل و خرج مطمئن تر استفاده از سنگریزه، شن درشت، پرلیت، خرده سفال و یا غیره ضروری است. در این شرایط تعداد دفعات آبیاری زیاد خواهد شد.
قبل از کاشت گندزدایی بستر کاشت از وظایف مهم پرورش دهنده می باشد، گندزدایی بستر با استفاده از متیل بروماید یا کلروپکرین و یا با استفاده از بخار آب انجام پذیر است.
ولی با توجه به اینکه میخک به سمیت ناشی از بروماید حساس است بهتر است در درجه اول از روش های موثر دیگر استفاده کرد، در غیر این صورت بستر باید دارای تخلخل کافی جهت تخلیه و خروج سریع گاز بعد از زمان گندزدایی، داشته باشد.
در صورت استفاده از بخار آب، بخار سرد )بخار هوادار ( نسبت به بخار داغ ترجیح داده می شود تا میکروارگانیسم های مفید در بستر حفظ شده و از تجزیه ترکیبات مفید و تولید نمکهای مضر جلوگیری بعمل آید.
تاریخ کاشت قلمه ها در بستر کاشت بستگی به تقاضای بازار دارد و برنامه ریزی باید به صورتی باشد تا بیشترین تولید در زمان اوج تقاضای بازار باشد.
برای تولید محصول در اواخر اسفند قلمه ها باید در تابستان کاشته شوند. ارقام استاندارد میخک تا دو سال پرورش می یابند ولی انواع اسپری یکساله کاشته شوند و بعد با گیاهان جدید جایگزین می شوند.
در زمان کاشت قلمه ها باید دقت کرد عمق کاشت قلمه ها به اندازه عمق آنها در بستر ریشه زایی باشد حتی قلمه هایی که کمی سطحیتر نیز کاشته می شوند سریعتر مستقر شده و به پوسیدگی ناشی از ریز و کتونیا مقاومتر هستند. در این حال اگر ۲۵ درصد قلمه ها بعد از اولین آبیاری بیافتند، معلوم می شود که در عمق مناسب کاشته شده اند.
فاصله و تراکم گیاهان بسته به رقم، میزان نور و زمان کاشت انتخاب می شود. در تولید یک ساله تراکم کاشت بالاست و فاصله کاشت ۱۵*۱۰ سانتیمتر انتخاب می شود.
در صورتی که در محصول دوساله فاصله کاشت ۲۰*۱۵ و یا ۱۵*۱۵ انتخاب می گردد. میخک دارای ساقه های نرم و شکننده ای است و اگر قیم استفاده نشود ساقه های براحتی خم شده و ممکن است زیر سنگینی گل بشکنند به این خاطر استفاده از قیمهای سیمی در گلخانه های میخک رایج است.
اولین لایه شبکه سیمی در زمان کاشت قلمه ها در روی بستر قرار داده میشوند و بعنوان نشانگر برای کاشت قلمه ها استفاده می شود، سپس باندازه ۱۰ سانتیمتر بالا آورده میشود. لایه های بعدی قیم شبکه ای با فاصله ۱۰ سانتیمتر از لایه های پایینی قرار داده می شوند.
در محصول یکساله بسته به اندازه بوته و سرعت رشد آن از حدود ۴ لایه و در محصول دو ساله از ۶ لایه شبکه استفاده می شود. حفظ و نگهداری ساقه ها در لابه لای قیم شبکه ای نیازمند صرف کار است.
آفات و بیماری های گل میخک قرنفولی:
1- از تجمع ازت زیاد در خاک باید جلوگیری کرد چون باعث رشد ضعیف شاخه ها خواهد شد.
2- مناسب ترین میزان پتاسیم خاک نیز بین ۲۵ تا ۴۰ پی پی ام انتخاب می شود. پتاسیم پایین موجب کاهش رشد، عملکرد، طول ساقه و عمر بعد از برداشت محصول خواهد شد.
3- بافت مردگی انتهایی کاسبرگ نیز مربوط به کمبود پتاسیم در گیاه است. مقدار بهینه فسفر در خاک بین ۵ تا ۱۰ پی پی ام است و کمبود آن باعث کاهش رشد خواهد شد. فسفر معمولا به صورت کودهای سوپر فسفات یا سوپر فسفات ترپل به خاک اضافه می شود.
کمبود بر نیز می تواند موجب عارضه هایی در گل میخک گردد. از جمله اینها می توان به شکافتگی کاسبرگ و سقط جوانه گل اشاره کرد
کاهش میزان بر برگ از حد مناسب (کمتر از ۲۰ تا ۲۵ پی پی ام) موجب تولید میانگره های کوتاه، جوانه های گل چروکیده و کوچک خواهد شد.
کمبود در گلخانه هایی که در آنها از دی اکسید کربن تزریقی استفاده میشود و یا گلخانه هایی که نوسانات نوری در آنها زیاد است، بیشتر دیده می شود. علایم کمبود بر در برگها به صورت حاشیه های نکروز شده آشکار می شود. پاستوریزه کردن با بخار گرم به مدت طولانی، شرایط اسیدی (pH کمتر از ۵ / ۵) و همچنین زهکشی ضعیف از عوامل ایجاد کننده سمیت منگنز به شمار می روند. در این شرایط رشد و عملکرد محصول کم شده، برگها چروک خورده و سوختگی ارغوانی در نوک برگ های پایین پدیدار می شود. استفاده از بخار آب نیمه گرم، افزایش pH خاک و افزودن کلات آهن از میزان سمیت منگنز خواهد کاست
سلام
گل میخک برای دندون در هم موثره؟
سلام و عرض ادب
بله برای دندون درد هم مناسب هستش