گل ریحانی با نام علمی (Clarkia grandiflora) به عنوان یکی از تیره‌های گل مغربیان، عضوی از خانواده گل پامچال یا اونارگاسئه است. گل ریحانی بومی ایالت کالیفرینا کشور آمریکا می‌باشد. گل ریحانی همچنین از جنس کلاریکا است که از این جنس حدودا 30 گونه مختلف در سراسر جهان وجود دارد که نام یکی از انواع گلهای طبیعی کلاریکای مغربی است.
اگر می‌خواهید با گل ریحانی آشنا شوید و با اسامی دیگر آن آشنا شوید، از شرایط نگهداری و تکثیر آن آشنا شوید و با انواع گونه‌های آن آشنا شوید با تا انتهای مقاله همراه شوید.
گیاه ریحانی گلهای بسیار زیبا با دوام و مقاومت بالا دارد و داشتن ویژگی سرعت بالای رشد، آن را به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین گیاهان زینتی تبدیل کرده است. در کتاب‌های قدیمی طب سنتی از این گیاه با عنوان گل ساتن یاد شده است.
در کشور آمریکا برخی از باغبانان از این گیاه برای تزئین باغ‌های خود در مراسم و رویدادهای مهم استفاده می‌کنند. و به عنوان گل تشکر هم از این گیاه استفاده می‌شود. در این مطلب قصد داریم تا با ویژگی‌های مختلف گل ریحانی آشنا شویم.
مروری بر اسامی مختلف گیاه‌شناسی گل ریحانی
یکی از نام‌های رایج این گیاه که در قسمت قبلی به توضیح آن پرداختیم گل ساتن است. یکی از دلایل نامگذاری گل ریحانی به این عنوان، شباهت جنس گل‌ها با کاغذ کرپ – از تجهیزات پزشکی متداول مورد استفاده در زمینه استریلیزاسیون بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی – است.
دلیل رابطه کارد و پنیری گل ریحانی با فصل بهار چیست؟
برخی از کتاب‌های معتبر گیاه‌شناسی لقب گل “وداع با بهار” را به این گل داده‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایل چنین نامگذاری، عدم تمایل گل ریحانی به آب و هوای گرم تابستانی است.
نگاهی به شناسنامه گل ریحانی:
| نام علمی | Clarkia grandiflora |
| خانواده | Onagraceae |
| نام فارسی | گل ریحانی |
| گل بومی | مناطق شمالی آمریکا |
نام متداول و امروزی گل ریحانی به زبان لاتین
امروزه گل ریحانی به نام یک گیاه‌شناس سوئیسی قرن نوزدهم به نام چارلز هنری گودت، گودتیا (Godetia) خوانده می‌شود. در زمان‌های بسیار دور به این گیاه کلارکیا می‌گفتند. کلارکیا نام یک سرباز، جهانگرد و سیاستمدار آمریکایی در قرن هجدهم بود.
مشخصات ظاهری گل ساتن
گل ریحانی طبق آخرین نتایج به دست آمده از تحقیقات مختلف، می‌تواند در بهترین حالت و مساعد بودن شرایط محیطی تا 90 سانتیمتر رشد کند و 50 سانتیمتر گستردگی داشته باشد. ساقه‌های این گیاه نرم و افراشته هستند. برگ‌ها نیز حالتی سرنیزه‌ای دارند و هر کدام از آن‌ها در حالت ایده‌آل خود می‌توانند بین بازه 2 تا 7 سانتیمتر طول و بین 2 الی 6 میلی‌متر عرض داشته باشند.
گلهای گیاهان گل ساتن حالتی شبیه به شکل فنجان دارند و به راحتی در یک گل آذین قرار می‌گیرند. گلهای این گیاهان عمدتا در انواع گونه‌های کم‌پر و یا با پرهای زیاد ظاهر می‌شوند. گلهای این نوع از گیاهان هر کدام به تنهایی 4 گلبرگ دارند و به شکل چین‌دار هستند.
فصل شکوفایی این گل از اواخر فصل بهار تا اوایل فصل تابستان است. گلهای گل ریحانی عمدتا در طیف رنگ‌هایی همچون صورتی، بنفش، قرمز و یا ارغوانی هستند. گل ریحانی برای موجوداتی مثل زنبورها، مرغ‌های مگس‌خوار و پرندگان بسیار جذاب هستند و به همین واسطه گرده‌افشانی نیز از طریق خود آن‌ها انجام می‌شود.
معرفی کامل گونه‌های مختلف گل ریحانی
یکی از مهم‌ترین اصول در رابطه با چگونگی نگهداری و مراقبت از گونه‌های یک گیاه، آشنایی با انواع مختلف از گیاه مورد نظر می‌باشد. در ادامه به ذکر ویژگی‌ها و خصوصیات ظاهری انواع گونه‌های گل ریحانی می‌پردازیم.
1) گل گودتیای گرندیفلورا
گل گودتیای گرندیفلورا از رایج‌ترین گونه‌های تجاری زیر کشت در سطح جهان است. ارتفاع این گیاه در بهترین حالت می‌تواند به 20 تا 30 سانتیمتر برسد. گلهای این گیاه غالبا به رنگ‌های بنفش یا صورتی است. این گیاهان در نیمسایه به خوبی رشد می‌کنند اما جزو گل‌هایی هستند که به سایه کامل تمایل چندانی ندارند. در روز‌های گرم تابستانی بهتر است مراقب این گیاه باشید.
2) گل گودتیا آموئنا
این گونه از گل گودتیای آموئنا 15 سانتیمتر ارتفاع دارد. این گیاه گل‌هایی به قطر 4 الی 5 سانتیمتر دارد. بهتر است این گیاه را در آفتاب کامل کاشته تا از یخ‌زدگی و باد شدید در امان باشد.
3) گل گودتیای مضاعف
گودتیای مضاعف یکی از کم‌یاب‌ترین گونه‌های گیاهان خانواده گل پامچال یا تیره‌مغربیان است. گلهای این گیاه به شکل دوتایی رنگ‌هایی مثل سفید و یا زرد دارند.
آشنایی با شرایط مورد نیاز برای مراقبت و نگهداری از گل ریحانی یا گودتیا
قبل از اینکه مقدمات و شرایط لازم برای مراقبت و نگهداری از گل ریحانی را فراهم کنید، لازم است به نکات مهمی در ابتدا توجه کنید. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید در این زمینه انجام دهید، توجه کافی به شرایط محل نگهداری و مراقبت از گیاه است. در ادامه برخی از مهم‌ترین ضروریات رشد گل وداع با بهار را با هم بررسی می‌کنیم.
ویژگی‌های یک محل مناسب برای نگهداری از گل ریحانی
قبلا از این که وارد بحث مکان ایده‌آل برای رشد این نوع از گیاهان شویم، لازم است با برخی از نکات آشنایی کافی داشته باشیم. انواع مختلف گونه‌های گل وداع با بهار به صورت کاملا خودرو و وحشی در سراسر قاره آمریکای شمالی رشد می‌کنند. این موضوع بیانگر این است که برای کاشت این گیاه نیاز به انجام کارهای فوق‌العاده ندارید.
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که لازم است همواره به آن توجه داشته باشید این است که باید یک منطقه تمیز و بدون هرگونه زباله را برای کاشت گیاه مورد نظر خود در ابتدا انتخاب کنید.
محلی که قصد دارید برای قرار دادن گیاه انتخاب کنید باید پتانسیل این را داشته باشد تا بتواند در طول روز نور کافی از خورشید دریافت کند.
نور خورشید؛ یک نیاز اساسی برای گل ساتن
به طور طبیعی گل ریحانی عاشق نور است. به شما توصیه می‌کنیم تا این گیاه را در نقاط آفتابی به همراه نیمسایه قرار دهید. یکی از توصیه‌های اساسی افراد مجرب و حرفه‌ای در زمینه پرورش و نگهداری از گیاهان در رابطه با گل ریحانی این است که بهتر است در صورت عدم وجود فضای سبز و یا باغ برای پرورش، گیاه را در منطقه باز به همراه آفتابی کامل قرار دهید.
در صورتی که رطوبت به میزان زیاد در محل وجود داشته باشد، باید سایه بیشتری را برای گیاه خود فراهم کنید.
با توجه به علاقه شدیدی که گل وداع با بهار به نور خورشید دارد، بهتر است این گیاه را در نقطه‌ای قرار دهید که بتواند حداقل در روز 6 ساعت به صورت مفید نور دریافت کند.
ویژگی‌های خاک مورد نیاز گل ریحانی
یکی از مهم‌ترین مزایای مراقبت و نگهداری از گل وداع با بهار این است که هرگز برای این گیاه نیازی به خاک‌هایی با بافت سخت نخواهید داشت. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که گل ریحانی به راحتی می‌تواند با انواع خاک‌‌های مختلف در سریع‌ترین زمان ارتباط بگیرد.
با در نظر گرفتن تمامی این موارد اما بهتر است که گل ریحانی را در منطقه‌ای بکارید که خاک کمتر حاصلخیز بوده و از لحاظ میزان سفتی شل و همچنین دارای حفرات متعدد برای نفوذ مولکول‌های هوا به درون آن باشد. خاکی که در نظر دارید نباید سرشار از موادآلی باشد.
یکی از مهم‌ترین دلایلی که به شما انجام چنین کاری را توصیه می‌کنیم این است تا از رشد متراکم و دسته‌ای علف‌های هرز و همچنین وقوع گلدهی کمتر از حد انتظار، تا حد ممکن جلوگیری شود.
آبیاری گل ساتن به چه شکل باید انجام شود
به طور طبیعی این گونه از گیاهان خانواده گل پامچال به آبیاری زیادی نیاز ندارند. گل ریحانی ویژگی‌هایی به لحاظ علم گیاه‌شناسی دارد که می‌توانیم آن را جزو گیاهان گلدار یکساله به شمار بیاوریم. به همین دلیل نیز بهتر است برای آبیاری این گیاه از سیستم آبیاری گیاهان گلدار یکساله استفاده کنید.
نکته‌ای که لازم است در رابطه با آب مورد نیاز خاک محل نگهداری گل ریحانی به آن توجه داشته باشید این است که خاک نباید هرگز بیش از حد درصد رطوبت داشته باشد.
لزوم رعایت فاصله‌گذاری مناسب برای پرورش گل ریحانی
اگر قصد مراقبت و نگهداری از گل ریحانی را در باغ و یا باغچه خود دارید بهتر است قبل از هرگونه اقدام به نکاتی که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد به خوبی توجه کنید. همواره به این موضوع توجه داشته باشید تا فضایی را انتخاب کنید که به لحاظ فاصله و ابعاد 10 در 10 سانتیمتر باشد.
با رعایت دستورالعمل گفته شده می‌توانید بسته به نوع و تعداد گیاهانی که قصد دارید تا در منزل خود آن‌ها را بکارید می‌توانید این فاصله را کم یا زیاد کنید.
دمای استاندارد گل ساتن
به طور طبیعی گل ساتن ویژگی‌های دارد که می‌توانیم آن را مقاوم به حساب بیاوریم. به گفته کارشناسان این گیاه قابلیت تحمل دمای صفر درجه سانتیگراد را دارد. اما برخی دیگر از منابع موثق می‌گویند که در مناطق شمالی قاره آمریکا، یعنی نواحی آلاسکا، گل ریحانی حتی می‌تواند تا دمای منفی پانزده درجه سانتیگراد را نیز تحمل کند.
طریقه صحیح تکثیر گل ریحانی
گل ریحانی عمدتا به روش کاشت بذر، تکثیر پیدا می‌کند. بذرهای این گیاه را می‌توانید در اوایل فصل بهار کاشت کنید. البته ناگفته نماند نکته مهمی که لازم است به آن توجه کنید این است که در مناطقی که از زمستان‌های ملایم برخوردار هستند، می‌توان کاشت بذر را در ابتدای فصل پاییز نیز به راحتی انجام داد. به طور میانگین و با توجه به بررسی‌هایی که در زمینه فرایند رشد این گیاه انجام شده است، جوانه‌زنی گل ریحانی بین 20 الی 30 روز زمان می‌برد.
مهم‌ترین نکات در رابطه با کاشت بذر گل ریحانی
به شما پیشنهاد می‌کنیم تا برای سبز کردن هر نوع بذری از کوکوپیت و یا پیت ماس استفاده کنید. در صورت استفاده از خاک و یا هرگونه بستر دیگر، درصد جوانه‌زنی کاهش یافته و مواردی نیز سبب می‌شوند تا بذرها به طور کامل سبز نشوند.
بهتر است از خاکبرگ و بسترهای آماده دیگری که این روزها به وفور در بازار یافت می‌شوند، استفاده کنید. بعد از تهیه بسترهای توصیه‌شده گیاه را به راحتی در این بسترها پرورش دهید.
اگر بذر گل ریحانی بیش از اندازه ریز است، نیازی به دفع کردن آن در خاک ندارید. بذرها را می‌توانید روی سطح بستر خیس ریخته و سپس با استفاده از یک فشار دست محکم آن‌ها را به راحتی به خاک بچسبانید.
استفاده از آبپاش برای آبیاری بذرهای گل وداع با بهار
بهتر است قبل از هرگونه اقدام بدون احتیاط، پس از خریداری بذرها بلافاصله آن‌ها را با استفاده از آبپاش آبیاری کنید. به شما توصیه می‌کنیم تا یک نایلون را بر روی لبه گلدان قرار دهید تا رطوبت خاک هر چه بهتر حفظ شود.
بذرهای گل گودتیا را باید در چه محلی قرار دهیم
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید به آن توجه کنید این است که محیط محل نگهداری بذرها باید همواره از میزان روشنایی کافی برخوردار باشد. محیط باید بدور از نور مستقیم آفتاب بوده و دما نیز باید بالاتر از 24 درجه سانتیگراد باشد.
توجه به سایر نکات در مراقبت از بذرهای گل ساتن
هر زمان که مشاهده کردید سطح خاک خشک شد، باید سریعا با استفاده از آبپاش خاک را به میزان کمی مرطوب کنید. بهتر است خاک را همواره تا زمان سبز شدن بذرها به حد کافی مرطوب نگه دارید. به طور کلی زمان سبز شدن و یا کامل شدن بذرهای هر گیاه بسته به نوع و رده گیاه‌شناسی آن گل و گیاه متفاوت است. این مدت زمان می‌تواند از یک هفته تا دو ماه متغیر باشد.
پس از سبز شدن بذرها ، باید در سریع‌ترین زمان ممکن نایلون را برداشته و گلدان را در کنار پنجره خالی یا جایی که نور بیشتری دریافت کند، ببرید. اما باز هم باید به این موضوع توجه کنید که باید گلدان قرارگیری بذرها را در کنار پنجره و یا جایی که نور بیشتری دریافت می‌کند، ببرید. بهتر است آن دسته از گیاهانی که باید همواره بیرون از خانه نگهداری شوند را تا حداقل 4 یا 5 برگه شدن نهال و به تعادل رسیدن هوای اطراف گیاه، در بیرون از منزل نگهداری کنید.
چند توصیه برای گرفتن بهترین نتیجه از نگهداری بذرهای گل ریحانی
با توجه به اینکه گل ریحانی یکی از مهم‌ترین انوع گونه‌های گیاهان گلدار یکساله است، بذرهای آن در صورت عدم رسیدگی کافی، تا پایان سال از بین می‌روند. اگر می‌خواهید این گیاه را به شکل بوته‌ای و در قالب دسته‌های بزرگ پرورش دهید، می‌توانید در ابتدای هر سال بذرهای جدید خریده و برای تشویق آن‌ها این کارها را در ابتدای بهار هر سال انجام دهید.
بهتر است تا از یک سینی تکثیر برای پخش بذرهای بر روی یک خاک سبک تا حد ممکن استفاده کنید. بذرها را با رعایت فاصله‌گذاری مناسب به‌وسیله پلاستیک پوشانده و سوراخ‌هایی را نیز به منظور ایجاد تهویه هوای مناسب نصب کنید.
در انتها سینی حاوی بذرها در یک نقطه روشن همانند طاقچه و یا بالکن قرار دهید. در صورتی که اقدام به کاشت بذرها در فضای باز کردید، باید پس ازاینکه آخرین موج سرما از هوا خارج شد، بذرها را مجددا بکارید.
از مهم‌ترین دلایلی که کاشت بذرهای گل ریحانی در مقایسه با سایر روش‌ها از اعتبار و محبوبیت بالایی دارد، این است که کاشت بذرها در فضای باز باعث می‌شود دانه‌ها را به صورت مستقیم در دل خاک بکارید.
بیماری‌ها، آفات، موارد احتیاط و منع مصرف گل ریحانی
یکی از بزرگترین مشکلاتی که گل گودتیا را تهدید می‌کند، کمبود آب در محیط اطراف است. وقوع چنین مشکلی مخصوصا بیشتر در مواقعی است که قصد نگهداری و مراقبت از گل ریحانی را در داخل یک ظرف داشته باشید. اگر مشاهده کردید که گیاه ریحانی شما در مقایسه با گذشته از میزان گلدهی کافی برخوردار نیست، احتمالا موضوع کمبود آب مورد نیاز و عدم دسترسی گیاه به منابع آب کافی است.
یکی دیگر از مشکلانی که حیات گل وداع با بهار را به شکل اساسی تهدید می‌کند این است که گیاهان ریحانی بعضی مواقع در اثر حملات شته‌ها و یا مگس‌های سفید آسیب فراوانی می‌بینند. برای از بین بردن آفات گیاه بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که گیاه را با استفاده از صابون به خوبی آبیاری کنید تا تمام سطوح کثیف به خوبی پاک شوند.
مقابله با عوامل تهاجمی مثل مگس‌های سفید در مراقبت از گل وداع با بهار
دستورالعملی که در ادامه با جزئیات آورده‌ایم، ممکن است برای رفع شته‌ها موثر باشد اما در اغلب اوقات حتی مقاوم‌ترین گیاهان نیز در مقابله با مگس‌های سفید بیشترین آسیب را می‌بینند برای رفع چنین مشکلاتی می‌توانید سمپاشی گیاه را هر چند روز یکبار به شکل کاملا منظم و با دقت بالا انجام دهید.
موارد منع مصرف و احتیاط در استفاده از گل ریحانی
با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان بر این باورند که گل گودتیا سمی نیست اما این گل در صورتی که به شکل کامل بلعیده شود می‌تواند سبب استفراغ و بروز حالت تهوع شدید و همچنین آسیب کامل به دستگاه عصبی مرکزی و محیطی بدن انسان شود.
برخی از حیوانات خانگی نیز همچون سگ و یا گربه با مصرف برگ‌ها و یا ساقه‌های این گیاه دچار مشکلات گوارشی می‌شوند.
خاک مورد نیاز گل ریحانی چه نوع خاکی است؟
خاک مناسب برای رشد این گیاه ، خاک لومی،شنی، ماسه ای خوب زهکشی شده می باشد.
حداقل دمای قابل تحمل گل ریحانی چند درجه سانتیگراد است؟
حداقل دماي قابل تحمل آن صفر درجه سانتي گراد مي باشد.
بهتری مکان نوری گل ریحانی چه نوع مکانی است؟
بهتر است در جای آفتابی و یا نیمسایه قرار گیرد.
گل ریحانی به چه مقدار آبیاری نیاز دارد؟
بسیار کم صورت گیرد زیرا این گیاه به آبیاری زیاد نیاز ندارد.
جذب انرژی مثبت از محیط زندگی با کاشت و نگهداری گل ریحانی
گل ریحانی به عنوان یکی از مهم‌ترین گونه‌های وحشی خانواده گل مغربیان بومی مناطق غربی کشور آمریکا است که به طور وسیعی در انواع رویشگاه‌ها انتشار جغرافیایی دارد. این گیاه می‌تواند در محدوده مناطق ساحلی، دره‌ها و کوهپایه‌ها به راحتی رشد کند.
از نکات جالب درباره این گیاه این است که دانه‌های گل ریحانی قابل خوردن هستند. با استناد به کتاب‌های تاریخی معتبر گفته می‌شود که بومی‌های کشور آمریکا در آغاز دانه‌های گل ریحانی را جمع‌آوری کرده و سپس در غذاهایشان به میزان فراوان مورد استفاده قرار می‌دادند.
از این گیاه زیبا همچنین می‌توانید برای افزایش زیبایی فضاهای بیرونی و داخلی ساختمان نیز استفاده کنید.
