گل سنجد همیشه سبز؛ گیاهی کوچک با خواص بسیار

گل سنجد همیشه سبز که با اسامی دیگری همچون شکوفه سنجد یا سنجد زینتی نیز از آن یاد می‌شود، گیاهی با خواص و کاربردهای فراوان است. استفاده از گل سنجد همیشه سبز در طب سنتی قدمتی دیرینه دارد و به دلیل دارا بودن عطری تند و دلپذیر در صنایع دارویی، بهداشتی، غذایی و همچنین عطرسازی کاربردهای متنوعی دارد. در این مطلب قصد داریم تمامی اطلاعات مفید درباره گل سنجد همیشه سبز که درباره‌ی خصوصیات ظاهری، شرایط نگهداری و مراقبت، خواص درمانی و مضرات این گیاه می‌باشد را به صورت جامع و علمی به شما ارائه کنیم.

هر کدام از قسمت‌های این گیاه دارای خواص دارویی مخصوص به خود است و از گل سنجد همیشه سبز در صنایع دارویی برای طعم‌دادن به شربت‌ها نیز استفاده می‌کنند.

اسامی دیگر گل سنجد همیشه سبز در منابع و شهرهای مختلف

در منابع و کتاب‌های علمی مختلف گل سنجد همیشه سبز به اسامی مختلفی شناخته می‌شود که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد. از جمله این اسامی می‌توانیم به غبیده بادام، چوب دانه، نقد، بل، صرع الکلبه، سرین چرک (در استان کردستان)، پستانک و سپتانک (در اطراف تهران) نامیده می‌شود.

شناسنامه گل سنجد همیشه سبز

نام علمی	Elaeagnus x ebbingei
نام فارسی	گل سنجد همیشه سبز
خانواده	ELAEAGNACEAE
خاک مورد نیاز	تمام خاک ها به جز خاک قلیایی
تکثیر	کاشت بذر یا کاشت قلمه

پراکندگی جغرافیایی گل سنجد همیشه سبز در ایران

گل سنجد همیشه سبز به طور طبیعی بومی اروپا و نواحی آسیای شمالی است. در ایران استان آذربایجان، قره‌داغ، مناطق اطراف ارومیه، کالیبار، همدان، اصفهان، شیراز، کوه تفتان، خراسان، تربیت حیدریه و همچنین قزوین و قم از رویشگاه‌های شکوفه سنجد در ایران به شمار می‌آیند.

خصوصیات ظاهری بارز گل سنجد همیشه سبز

گل سنجد همیشه سبز بومی اروپا و مناطق آسیای شمالی است و برخی از واریته‌های آن تا نقاطی از هیمالیا نیز پراکندگی جغرافیایی دارند. ساقه‌های این گیاه در صورت مساعد بودن شرایط محیطی می‌توانند به 2 تا 5 متر ارتفاع برسند. برخی از گونه‌ها خار و برخی نیز فاقد خار هستند.

ساختمان فیزیکی برگ‌ها

برگ‌های گیاه ظاهری شبیه به بیضی و طولی دراز دارند. برگ‌های گیاه عمدتا نوک‌تیز به همراه دمبرگ‌هایی کوتاه هستند. اگر بخواهیم به رنگ برگ‌های گل سنجد همیشه سبز اشاره کنیم باید حتما درباره پهنک برگ صحبت کنیم. رنگ پهنک برگ‌ها در سطوح بالایی ساختمان گیاه، به رنگ سبز مایل به خاکستری است. اما در سطح تحتانی به رنگ سفید نقره‌ای است.

شمایل گل‌ها

گل‌های سنجد زینتی به شکل زنگ هستند و در سطح داخلی به رنگ زرد و در سطح خارجی نیز پوشش گل‌ها به صورت نقره‌ای مشاهده می‌شود. این گل‌ها به لحاظ جنسیتی نر-ماده، نر و ماده هستند. به طور طبیعی در گل‌های نرم 4 پرچم و در گل‌های ماده نیز تنها یک مادگی وجود دارد. در رابطه با گل‌هایی که از نظر جنسیتی هرمافرودیت هستند، گل‌ها 4 پرچم و تنها یک مادگی دارند.

شرایط مراقبت و نگهداری از گل سنجد زینتی

به باور کارشناسان پرورش گل و گیاه درخت سنجد به مکانی با نور کامل آفتاب یعنی حداقل 6 الی 8 ساعت نور مستقیم نیاز دارد. سایه بودن محیط و همچنین کمبود نور از دلایل اصلی عدم گلدهی گیاهان خانواده سنجد به شمار می‌آید. در صورتی که سایه بیش از اندازه در محیط داشته باشیم علاوه بر پیامدهایی مانند عدم گلدهی و میوه‌دهی، گیاه به رشد مطلوبی نخواهد رسید.

از طرفی ساقه‌ها بلند و باریک شده و فاصله بین برگ‌ها بر روی ساقه افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه به شما پیشنهاد می‌کنیم که اگر در جایی زندگی می‌کنید که در تابستان‌ها شدت نور زیاد است هیچ لزومی ندارد که این گیاهان را در مناطقی قرار دهید که در زمان عصر از سایه برخوردار باشد.

 میزان آبیاری گیاه سنجد

پس از کاشت درخت سنجد همیشه سبز نوبت به مرحله آبیاری می‌رسد. به طور کلی درختچه سنجد همیشه سبز به آب کمی نیاز دارد زیرا از جنس درختان مقاوم است. زمان مناسب برای این درختان ماه‌هایی مانند تیر و مرداد است که طی فصول رشد باید هر 15 روز آبیاری شوند. بهتر است پس از رشد هر 40 روز یکبار نسبت به آبیاری اقدام کنید.

توجه به عوامل مهمی مانند دما و رطوبت

گل سنجد همیشه سبز تحمل هوای سرد زمستانه تا دمای منفی 35 درجه سانتی‌گراد را نیز دارد. در برخی از مناطق که آب و هوا به شدت گرم و خشک است و تابستان‌های داغ داریم این گیاهان می‌توانند حتی تا دمای 45 درجه سانتی‌گراد را نیز به راحتی تحمل کنند.

تنها محدودیتی که برای کاشت گل سنجد همیشه سبز در کشور ما وجود دارد، شرایط رطوبتی بالای 65 درصد است که تحت چنین شرایطی به شما توصیه می‌کنیم به هیچ‌وجه اقدام به کاشت گیاه نکنید. زیرا در اغلب موارد مشاهده شده است که گیاهان سنجد غالبا دچار ریزش می‌شوند و به مرحله میوه‌دهی نمی‌رسند.

خاک محل نگهداری گل سنجد همیشه سبز

خاکی که قصد نگهداری از گل سنجد زینتی در آن را دارید باید دارای یک بافت متوسط باشد. در مناطقی که کوهپایه‌ای هستند، گل سنجد همیشه سبز در خاک‌ آن‌ها رشد مطلوبی دارد. نکته مهمی که باید در رابطه با خاک محل نگهداری بدانید این است که باید آن را با استفاده از کودهای دامی تقویت کنید. در ماه اسفند نهال درخت باید در عمق 10 الی 30 سانتی‌متری زمین کاشته شود و فاصله کشت باید حداقل 4 الی 5 متر باشد.

تکثیر گل سنجد زینتی

متداول‌ترین روش‌ها برای تکثیر گل سنجد همیشه سبز استفاده از بذر، قلمه‌زدن و یا خوابانیدن است. در این بین روش قلمه زدن از همه موثرتر است. هر چند توجه به این موضوع حائز اهمیت می‌باشد که ریشه‌زایی قلمه‌ها به هیچ عنوان کار راحتی نیست و به نوع قلمه و همچنین شرایط دیگری بستگی دارد.

مراحل کاشت بذر گیاه سنجد همیشه سبز

به منظور کاشت هسته سنجد باید مقداری صبر کنید تا میوه‌های سنجدی که روی درختان هستند به طور کامل و طبیعی برسند و بتوانند تغییر رنگ دهند. میوه سنجد در اکثر نقاط کشور ما غالبا در فصلی مانند پاییز می‌رسد. بهتر است زمانی که میوه شروع به تغییر رنگ کرد، آن را سریعا از شاخه بچینید و سپس قسمت گوشتی میوه را از روی آن جدا کنید.

بهتر است مراقب باشید تا در هنگام جداکردن گوشت میوه هیچ‌گونه آسیبی به هسته نرسد. به این منظور می‌توانید هسته را با استفاده از آب ولرم بشویید تا همه بقایای گوشتی میوه که به آن چسبیده است، به طور کامل پاک شوند. هسته سنجد را بهتر است در مخلوطی از خاک پیت ماس یا خاک اره بکوبید و سپس آن را به طور کامل آبیاری کنید.

گلدان را به مدت یک ماه به مکانی با دمای 1 الی 5 درجه سانتی‌گراد منتقل کنید و در همین حین رطوبت مورد نیاز بذر را تامین کنید. پس از گذشت سه ماه، گلدان را به مکانی که بتواند نور مستقیم خورشید را دریافت کند انتقال داده و به صورت روزانه اقدام به آبیاری گیاه کنید. بهتر است دمای محل در حدود 24 درجه سانتی‌گراد باشد. حدودا 6 هفته طول می‌کشد تا اولین جوانه‌های سنجد را بتوانید مشاهده کنید.

دلایل کاشت گل سنجد همیشه سبز

به طور کلی کاشت خود درخت گیاه سنجد همیشه سبز فواید بسیاری برای محیط اطراف ما دارد. همچنین از این درختچه و میوه‌هایی که دارد در صنایع دارویی، عطرسازی، غذایی، بهداشتی و چوب استفاده می‌کنند. گل سنجد همیشه سبز در شرایط آب و هوایی معتدل به خوبی رشد می‌کند و در برابر برودت هوا و همچنین کم‌آبی مقاوم است.

از طرفی میوه‌های گیاه خوش طعم هستند و خواص درمانی بسیاری دارند. گل سنجد سبز در درمان بیماری‌هایی مانند اسهال، زخم معده و همچنین بیماری‌های لثه تاثیر بالایی دارد.

آفات و بیماری‌هایی که شکوفه سنجد را تهدید می‌کنند

یافته‌های علمی نشان می‌دهند که آفات زیادی گل سنجد همیشه سبز را تهدید نمی‌کنند. گاهی اوقات دیده شده که شپشک‌ها و یا لاروهای برخی از حشرات می‌توانند سبب ایجاد مزاحمت برای گیاه شوند. مهم‌ترین بیماری‌هایی که باید در زمان نگهداری از گل سنجد همیشه سبز به آن‌ها توجه کنیم عبارتند از:

1. لکه‌برگی
2. قانقاریا
3. پژمردگی ورتیسلیوم
4. سوختگی بلایت که معمولا به علت شرایط نامساعد محیطی ایجاد می‌گردد

درختچه گل سنجد همیشه سبز از معدود درختانی است که باغات را دچار هیچ‌گونه خسارت و یا محدودیت کشت نمی‌کند. به همین دلیل می‌توانید از بابت هزینه خرید سم و انجام عملیات‌های مربوط به آن آسوده خاطر باشید. از طرفی به دلیل عدم مصرف سموم شیمیایی، می‌توانیم محصولی ارگانیک و سالم داشته باشیم.

نگاهی به خواص دارویی و صنعتی گیاه سنجد زینتی

استفاده از انواع گل های طبیعی از دوران قدیم در طب سنتی مرسوم بوده و حتی در درمان بعضی بیماری ها بسیار بهتر از دارو های شیمیایی عمل می‌کند. روغن به دست آمده از دانه سنجد برای درمان زکام و همچنین عفونت‌های ناشی از برونشیت بسیار مفید است. از عصاره گل سنجد همیشه سبز برای درمان تب‌های شدید استفاده می‌کنند. میوه سنجد سرشار از ویتامین‌هایی مانند  C، A و  Eو همچنین مقادیر زیادی از فلاونوئیدها است.

گل سنجد؛ عطری که سرطان را فراری می‌دهد!

از مهم‌ترین خواص دانه‌های این گیاه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

بر پایه نتایج مطالعات، گل سنجد همیشه سبز می‌تواند در رشد سلول‌های سرطانی بدخیم بدن وقفه ایجاد کند. در قسمت‌های درونی دانه سنجد حدود 17 نوع آمینو اسید وجود دارد که هر کدام از این آمینواسیدها خواص درمانی مخصوص به خودشان را دارند. از گل سنجد همیشه سبز در طب سنتی برای معالجه بیماری‌های مربوط به دندان، لثه و همچنین اسهال و زخم معده استفاده می‌کنند.

1. سرشار از خواص آنتی‌اکسیدانی
2. جلوگیری از بروز التهاب
3. ضد اسهال و همچنین قابض
4. درمان آرتروز
5. ضد تب
6. مقوی معده و التیام‌دهنده زخم‌ها

طرز تهیه دمنوش گل سنجد همیشه سبز

به منظور تهیه دمنوش گل سنجد همیشه سبز باید ابتدا گل‌ها را به شیوه صحیح جمع‌آوری کنید. ابتدا گل‌های سنجد را به خوبی با استفاده از آب بشویید و سپس آن را خشک کنید. سپس میزان 5 تا 8 گرم از این گل‌ها را در یک لیوان آب جوش بریزید و به مدت چند دقیقه اجازه دهید تا به خوبی دم بکشد. پس از این مرحله دم‌نوش جادویی آماده میل کردن است.

روش مصرف دمنوش

به منظور مصرف دمنوش گل سنجد همیشه سبز باید آن را سه وعده در روز و طی هر وعده نیز به میزان یک فنجان یا یک لیوان مصرف کنید. بهتر است کودکان نصف میزان ذکر شده یعنی نصف فنجان و سه وعده این دمنوش را مورد استفاده قرار دهند.

خواص درمانی دمنوش

از دمنوش این گیاه برای درمان مشکلات قلبی عروقی، تنگی نفس، نفخ معده، تقویت کبد، التهاب، اسهال، استفراغ، التیام زخم‌های داخلی و همچنین جلوگیری از خونریزی داخلی استفاده می‌شود.

طول دوره درمان با استفاده از گل سنجد همیشه سبز

طول دوره درمان با استفاده از سنجد همیشه سبز بر حسب نوع بیماری متفاوت است. به شما پیشنهاد می‌کنیم تا زمان درمان کامل بیماری آن را مورد استفاده قرار دهید.

عوارض جانبی و موارد منع مصرف گل سنجد همیشه سبز

مصرف این گل و فرآورده‌های آن در کنار خواص و فواید بی‌شماری که دارد از طرفی می‌تواند با عوارض بسیاری نیز همراه باشد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که مصرف آن با مشورت متخصصان طب سنتی و پزشکان داخلی همراه باشد.

در ادامه این قسمت به برخی از عوارض و پیامدهای جانبی متداول این گیاه اشاره خواهیم کرد:

1. مصرف گل سنجد همیشه سبز به کسانی که طبع بدن آن‌ها گرم است به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. از همین رو بهتر است که تا حد امکان گیاه را با ترکیباتی که طبع سرد دارند، میل کنید
2. مصرف گیاه و فراورده‌های آن در برخی از افراد می‌تواند منجر به خارش پوست و سرفه شود.

گل سنجد همیشه سبز؛ گیاهی زینتی و دارویی

درختچه سنجد همیشه سبز برای نخستین بار در سال 1830 میلادی از طریق تجار و بازرگانان آسیایی به آمریکایی‌ها معرفی شد. امروزه در مناطقی از جنوب شرقی ایالات متحده آمریکا می‌توانید شاهد رشد برخی از واریته‌های این گیاه باشید.

گل سنجد همیشه سبز گیاهی زینتی و در عین حال با خواص دارویی است و از آن به منظور محوطه‌سازی نیز استفاده می‌شود اما مناسب استفاده از آن به عنوان یک گل استقبال یا ترکیب آن با دیگر گل ها در دسته گل پیشنهاد نمی‌شود.

از آنجایی که این گیاه از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است می‌تواند شرایط متنوع زیست‌محیطی از قبیل گرما، سرما، باد، شرایط ساحلی، سایه، خورشید کامل و خشکسالی را تا حد زیادی تحمل کند. اگر به دنبال تهیه گیاهی مقرون به صرفه و با خواص شگفت‌انگیز هستید، پیشنهاد اول ما گل سنجد همیشه سبز است.

3.33/5 (6)