آموزش کامل ساخت بونسای با آسان‌ترین روش های ممکن در خانه
اگر علاقه‌مند به گیاه بونسای باشید، حتما این فکر به ذهن شما خطور کرده که خودتان برای درست‌کردن و ساخت بونسای دست‌به‌کار شوید. ساخت بونسای هم می‌تواند برای شما جذاب باشد و هم خسته‌کننده؛ اگر برای ساخت بن سای حوصله، ذوق و دقت داشته باشید، این کار برایتان جذاب خواهد بود و درصورتی‌که بدون آگاهی، مهارت، عشق و صبر این کار را انجام دهید، قطعا پرورش بونسای برایتان عذاب‌آور می‌شود. ما در این قسمت از مقالات مجله گل‌و‌گیاه VIPSHOP، هر آنچه را لازم است برای درست کردن بونسای بدانید، بیان کرده‌ایم تا این کار را با عشق و لذت تجربه کنید. اگر نکته‌ها و توصیه‌های این مقاله را به‌کار بگیرید، مطمئن باشید به یک فرد حرفه‌ای در پرورش بونسای تبدیل می‌شوید.
پیش از ساخت بونسای در خانه باید بدانید که:
1- برای طراحی بن سای از عکس‌های فضای مجازی کمک بگیرید و در طبیعت با دقت بیشتری گیاهان را تماشا کنید تا بتوانید از آنها الهام بگیرید. معمولا طرح های بونسای تنوع بسیاری دارند که می‌توانید با کمک از آن ها، شکل مورد علاقه خودتان را انتخاب کرده و بسازید.
2- اگر در نقاشی و طراحی مهارت دارید، بهتر است اول طرح مدنظر خود را برای ساخت بونسای، روی کاغذ بکشید و بعد آن طرح را روی گیاه اجرا کنید. در نظر داشته باشید که طرح های بسیار پیچیده برای این گیاه مناسب نیستند.
3- از همان ابتدا بگذارید یک واقعیت مهم را درباره ساخت انواع بونسای به شما بگوییم که این کار قبل از دانش و تجربه به صبر و حوصله زیاد نیاز دارد؛ پس اگر جزء آدم‌های عجول هستید، در مسیر ساخت بن سای چندان به شما خوش نمی‌گذرد.
4- اگر برای پرورش بونسای یا هر گیاه دیگری تجربه زیادی ندارید، بهتر است سرو کوهی را برای ساخت بونسای انتخاب کنید و سراغ سوزنی‌برگ‌ها مثل کاج نروید.
5- چنان‌چه بونسای شما از نوع خزان‌دار است، باید به‌طور مرتب آن را هرس کنید تا همیشه شکل ظریف برگ‌هایش حفظ شود.
ساخت بونسای، فرایند ساخت زندگی کهن در طی چند سال است! با هنرِ درست کردن بونسای، ظرافت دستان خود را با طبیعت درهم آمیزید.
6- گیاهی که برای بونسای انتخاب می‌کنید، برای آنکه شکل جذاب‌تری به خود بگیرد، بهتر است جوان نباشد و فرم شاخه‌هایش کمی حالت انحنا و پیچ‌خوردگی داشته باشد.
7- هرس بونسای‌هایی که از نوع سوزنی‌برگ هستند، باید در مرحله خوابشان انجام شود. جالب است بدانید که برخی از انواع بونسای عاشق فضای داخل خانه هستند وبرخی ذدیگر، فضای باز را می‌پسندند.
به هدف خود نگاه کنید؛ یک درختچه هنر دست خودتان برای فضای داخلی خانه می‌خواهید؟ گزینه های این جدول، بهترین انتخاب هستند:
| فیکوس | چتر هاوایی |
| سریسا | یاسمن |
| کاملیا | شمشاد ژاپنی |
| شفلرا | گیاهان گرمسیری |
اگر می‌توانید از گل بونسای در فضای بیرون از خانه نگهداری کنید، گونه‌های زیر مناسب شرایط شما هستند:
| سرو کوهی | درخت سرو |
| سدر | افرا |
| راش | کاج اروپایی |
| نارون قرمز | درخت چهل سکه |
آنچه برای ساخت انواع بن سای نیاز دارید
شما برای اینکه بتوانید هر مرحله از تولید بنسای را به‌درستی طی کنید و طرز ساخت بونسای را فرا بگیرید، باید ابزارها و وسایل زیر را آماده کنید:
- سیم آلومینیومی و مسی
- سیم‌چین
- انبرک
- بیلچه
- چنگک برای تکاندن خاک از ریشه‌ها
- قیچی و چاقوی مخصوص هرس
- کاترهای مقعر برای برش و هرس اندام‌هایی که می‌خواهید محل زخم آنها زودتر التیام پیدا کند.
- اهرم: برای خم‌کردن شاخهها
حواستان باشد قبل و بعد استفاده از هریک از وسایل ساخت بونسای، آنها را تمیز و ضدعفونی کنید تا هم آلودگی خاصی به گیاه منتقل نشود و هم سلامت ابزارتان حفظ شود.
انواع روش ساخت بونسای و آموزش هر روش
خوشبختانه برای ساخت بونسای شما محدود به انتخاب یک روش نیستید چراکه چندین روش برای انجام آن وجود دارد. روش‌هایی که با استفاده از آنها می‌توانید یک بونسای زیبا را پرورش و فرم دهید عبارت است از
- پایه بونسای
- قلمه
- نهال
- پیش‌بونسای
- بذر
ساخت بونسای فارغ از هر دانشی به ذوق و علاقه شما بستگی دارد؛ پس اول برای انجام این کار، باید سراغ احساستان بروید و بعد برای کسب اطلاعات زمان بگذارید.
1- درست کردن بونسای با استفاده از پایه
در روش استفاده از پایه بونسای، شما باید گونه‌ای از گیاهان را از فروشگاه گل‌و‌گیاه تهیه کنید که از ویژگی‌های زیر برخوردار باشد.
- قابلیت تبدیل‌شدن به بونسای را داشته باشد.
- نیازهای گیاه انتخابی شما، مطابق با شرایط محیطی باشد که می‌توانید آن را فراهم کنید. برای مثال اگر فضای نگهداری شما فقط محدود به فضای داخل خانه است، باید گیاهی را انتخاب کنید که در داخل خانه می‌تواند رشد کند نه محیط بیرون.
- نسبت به آفات و بیماری‌های مختلف مقاوم باشد.
- اگر پایه انتخابی شما از نوع گل‌دار و میوه‌دار است، مدلی را انتخاب کنید که گل و میوه کوچکی دارد تا بونسای حاصل از آن زیباتر و ظریف‌تر درست شود.
- بهتر است پایه‌ای که برای درست کردن بنسای استفاده می‌کنید، تنه مخروطی داشته باشد.
- بخش‌های مختلف پایه بونسای را باید به‌راحتی بتوان هرس کرد.
2- ساخت بونسای از طریق بذر
ساخت بونسای از طریق بذر یک روش زمان‌بر است اما برای افرادی که از پرورش گیاهان لذت می‌برند، روشی دل‌چسب و جذاب خواهد بود. برای پرورش بن سای در خانه از طریق بذر باید مراحل زیر را طی کنید.
تهیه و جمع‌آوری بذر
ابتدا بذر گیاه مدنظر خود را از فروشگاه‌های کشاورزی تهیه کنید. درصورتی که انتخاب شما از انواع مخروطیان است، می‌توانید دانه آنها را از طریق پوسته این گیاهان استخراج کنید و دیگری نیازی به خرید بذر نیست.
انتقال بذرها به بیرون برای جوانه‌زنی
- بسته به اینکه محیط نگهداری بونسای چه آب‌و‌هوایی دارد، روش پرورش بذرها هم متفاوت خواهد بود. اگر به محیطی دسترسی دارید که هوا در بهار گرم و در زمستان سرد می‌شود، در چنین شرایطی بذرهای بونسای را می‌توانید به درون یک گلدان مناسب منتقل کنید و بیرون از خانه بگذارید تا دوره زمستان‌گذرانی و جوانه‌زنی در بهار را با سرد و گرم‌شدن هوا طی کند.
- بعد از اینکه بذرها جوانه زد لازم نیست محیط گلدان بذرها را عوض کنید؛ فقط برای مراقبت از جوانه‌ها، آبیاری منظم را انجام دهید و دقت کنید گلدان در محیط گرم و تحت تابش غیرمستقیم نور خورشید باشد.
- درحالتی که به‌طور طبیعی نمی‌توانید هوای سرد و گرم را برای بذرها فراهم کنید، در فصل زمستان باید بذرها را درون یخچال بگذارید و بعد از زمستان برای جوانه‌زنی از یخچال بیرون بیاورید. بعد از اینکه بذرها جوانه زدند، باید آنها را به گلدانی که اندازه آن بزرگ نباشد، منتقل کنید و روی بذرها را با خاکی (با زهکشی مناسب) بپوشانید. حتما خاک گلدان را باید به‌موقع و منظم آبیاری کنید تا رطوبت و درواقع سلامت جوانه‌ها حفظ شود.
3- روش پرورش بونسای از قلمه
اگر می‌خواهید تعداد زیادی بونسای در مدت زمان کوتاه‌تری نسبت به روش پرورش بذر داشته باشید، روش قلمه زدن بونسای را برای ساخت آن به شما پیشنهاد می‌کنیم. برای قلمه‌گیری از بونسای باید بخش‌های درحال رشد گیاه مثل شاخه آن را جدا کنید و در گلدانی با خاک مخصوص بونسای بکارید. فراموش نکنید که آبیاری بونسای باید به شیوه اصولی صورت بگیرد تا قلمه‌ها از بین نروند.
4- روش ساخت بونسای از نهال
استفاده از نهال درواقع یک نوع ساخت سریع بونسای نسبت به روش‌هایی مثل قلمه‌گیری و پرورش بذر محسوب می‌شود. علاوه بر سریع‌تر بودن، این روش درست کردن بونسای راحت‌تر هم هست. در قدم اول برای تولید بونسای در خانه از طریق نهال باید نهال گیاه مدنظر خود را از گیاه‌فروشی‌ها تهیه کنید. هر یک از نهال‌ها شرایط رشدی مخصوص به خود را دارند که شما باید از این شرایط اطلاعات دقیق و کافی را کسب کنید تا یک بونسای زیبا و شاداب را بسازید.
5- تولید بونسای از پیش بونسای
پیش‌بونسای کلمه‌ای است که احتمالا به گوشتان آشنا نباشد. پیش‌بونسای درواقع بونسایی است که دیگر شما قرار نیست زحمت پرورش آن را بکشید و فقط لازم است آن را فرم دهید، هرس و مراقبت کنید تا به بونسای ظریف و شکیل تبدیل شود. پیش‌بونسای‌ها را از فروشگاه‌های گل‌و‌گیاه می‌توانید بخرید و خبر خوب اینکه قیمت مناسبی هم دارند. استفاده از پیش‌بونسای را به کسانی توصیه می‌کنیم که دوست دارند بونسای را به سلیقه خود فرم دهند اما برای این کار تجربه کمی دارند.
مراحل ساخت بونسای و فرم دهی آن به زبانی ساده و کاربردی
برای اینکه بونسای را به شکل‌و‌شمایلی که دوست دارید خلق کنید، بایستی مراحل زیر را دنبال کنید.
1- هرس‌کردن؛ اولین مرحله ساخت بونسای
در مرحله اول برای ساخت انواع بن سای باید بخش‌های مختلف آن را هرس کنید؛ به‌گونه‌ای که ارتفاع گیاه در حد 6 تا 7 برابر قطر آن باقی بماند و یک‌سوم ابعاد گیاه در قسمت ابتدایی هیچ شاخه‌ای نداشته باشد. هنگام هرس تنه گیاه باید با زاویه 45 درجه آن را برش دهید و هرس کنید. برای هرس تنه بونسای حواستان باشد طوری هرس شود که اندازه آن از پایین به بالا کم شود یعنی در پایین‌ترین نقطه خود باید بزرگترین اندازه را داشته باشد. اگر هرسی که می‌خواهید انجام دهید در حد زیاد است، بهترین زمان برای انجام این نوع هرس‌ها زمانی مثل روزهای آخر زمستان است که گیاه خواب باشد.
در زمان هرس بونسای برای اینکه شکل گیاه زیباتر و طبیعی‌تر به‌نظر برسد، حتی‌الامکان شاخهها را از نزدیک‌ترین نقطه اتصال به تنه هرس کنید.
آشنایی با انواع هرس برای پرورش بونسای
برای ساخت بن سای در خانه، شما باید انواع مختلفی از هرس را یاد داشته باشید تا بسته به نیاز گیاه و طرح دلخواه بتوانید آن هرس را اجرا کنید. در جدول زیر با انواع هرس‌ها برای ساخت بن سای آشنا می‌شوید.
جدول آشنایی با انواع هرس برای درست کردن بونسای
| هرس فرم‌دهی | حذف شاخه‌های اضافه با رشد نابه‌جا |
| هرس نگهداری | حذف اندام‌های اضافی گیاه |
| تنک | هرس و خلوت‌کردن تاج گیاه برای دریافت نور کافی |
| پنچینگ | هرس بدون ابزار برای تولید جوانه بیشتر |
| هرس برگ | یک هرس مناسب برای ظریف‌ترکردن برگها |
| هرس ریشه | هرس ریشه‌های ضخیم |
2- مرحله دوم ساخت بن سای: انتقال گیاه به گلدان مناسب
مرحله بعد از هرس بونسای انتقال گیاه به یک گلدان مناسب است. گلدانی که برای نگهداری بونسای انتخاب می‌کنید، باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد.
- اندازه گلدان باید جمع‌و‌جور و کوچک و متناسب با سایز بونسای طراحی‌شده و ریشه‌های آن باشد.
- گلدان اولیه بونسای نباید عمق زیادی داشته باشد.
- گلدان بونسای باید دارای سوراخ زهکش کافی برای عبور آب اضافی هنگام آبیاری باشد.
- برای زیباتر به‌نظر رسیدن گیاه، بهتر است گلدانی ساده و با رنگ‌هایی مثل سبز و قهوه‌ای را برای پرورش بونسای انتخاب کنید.
بعد از آنکه گلدان بونسای را براساس ویژگی‌های بالا تهیه کردید، وقت آن است که این گلدان را با خاک مناسب پر کنید. روش پرکردن خاک گلدان بونسای این‌گونه است که قسمت انتهای گلدان برای بهبود زهکشی باید با خاک دانه درشت مثل شن درشت پر شود و لایه بعدی خاک بهتر است از نوع ریزتر باشد. اگر می‌خواهید ریشه‌های هوایی بونسای بیشتر و بهتر دیده شوند، می‌توانید کمی از خاک گلدان را کم کنید و کنار بزنید.
برای تعویض گلدان بونسای چه اقداماتی باید انجام داد؟
ممکن است بعد از مدتی بونسای شما رشد کند و دیگر گلدان آن مناسب سایز گیاه نباشد؛ در چنین شرایطی شما باید برای تعویض گلدان گیاهتان اقدام کنید. برای تعویض گلدان بونسای فقط کافیست مراحل زیر را انجام دهید.
- ابتدا با یک کاتر یا چاقو، خاک گیاه را از اطراف گلدان جدا کنید.
- با کمک یک چوب یا یک لوله فلزی باریک سعی کنید گیاه و خاک را به‌آرامی از گلدان بیرون بیاورید.
- خاک را از اطراف ریشه‌های گیاه خوب بتکانید تا بتوانید شکل ریشه‌ها را دقیق وارسی کنید.
- ریشه‌های اضافی، تیره‌رنگ و پوسیده و سایر قسمت‌های اضافی گیاه را حتما با قیچی یا چاقوی هرس حذف کنید.
- با یک برس، خاک و ریشه گیاه را مرتب و تمیز کنید تا ظاهری آراسته‌تر پیدا کند.
- گیاه را داخل گلدان جدید (کمی از گلدان قبلی بزرگتر و دارای چندین سوراخ زهکشی است) بگذارید.
- در کف گلدان برای ایجاد زهکشی، بهتر است سنگ‌ریزه بریزید و بعد در لایه‌های بالاتر می‌توانید از خاک‌هایی با بافت ریز هم استفاده کنید.
- چنان‌چه احساس می‌کنید خاک گلدان خوب مخلوط نشده، به اطراف گلدان با یک وسیله ضربه بزنید تا خاک به‌خوبی پخش و پراکنده شود.
- بعد از آنکه جای گیاه و خاک آن فیکس شد، به مدت چند دقیقه گلدان را درون تشتی با آب ولرم قرار دهید تا خاک بونسای آبیاری و مرطوب شود.
- بعد از آبیاری روی سطح خاک را می‌توانید با خزه بپوشانید.
3- مرحله سوم: سیم پیچ کردن بونسای
سیم پیچ کردن یا سیم بندی بونسای یکی از مراحل مهم و حساس در ساخت بونسای است که تا اصولش را دقیق ندانید، نباید آن را انجام دهید چون انجام نادرست این کار ممکن است گیاهتان را زخمی کند. هدف از سیم پیچ کردن بونسای این است که قسمتی از گیاه مثل شاخه‌هایش را به فرمی که دوست دارید، دربیاورید. فرایند سیم‌پیچی شاخه‌های بونسای از قسمت پایین شروع می‌شود و بعد به قسمت‌های بالایی گیاه می‌رسد. برای انجام اصولی عملیات سیم‌پیچی کردن بونسای حتما نکات زیر را مدنظر داشته باشید.
لطافت، اولین رکن برخورد است و در حین ساخت بونسای، از مهم ترین عوامل حفظ جان این درختچه مینیاتوری!
- غیر از فرم‌دادن، استفاده از سیم برای فیکس‌کردن گیاه داخل گلدان هم کاربرد دارد. برای این کار باید سیم را از قسمت سوراخ‌های زهکش کف گلدان عبور دهید و دور ریشه‌ها بتابانید تا جایگاه بونسای محکم شود.
- بعد از آنکه عملیات سیم‌بندی را انجام دادید، حتما چک کنید که سیمی داخل اندام‌های گیاه فرو نرفته باشد.
- زمان مناسب برای انجام سیم‌پیچی انواع بونسای خزان‌دار، فصل بهار و بونسای مخروطیان در روزهای آخر زمستان است.
- ضخامت سیم را باید توجه به ضخامت قسمتی از گیاه که قرار است دور آن سیم پیچیده شود، انتخاب کنید و بهتر است قطر سیم، یک‌سوم قطر تنه یا شاخه مورد استفاده باشد.
- سیم‌پیچی بونسای را طوری انجام دهید که انتهای سیم‌ها دیده نشود تا زیبایی طراحی بونسای شما بیشتر به‌چشم بیاید.
- مدت زمانی که سیم‌ها می‌توانند روی بونسای باقی بمانند، در هر یک از گونه‌های گیاهی متفاوت است اما به‌طور معمول، بین 6 تا 12 ماه طول می‌کشد.
- اگر شاخه‌های بونسای خیلی درهم فرورفته‌اند، می‌توانید ابتدا آنها را سیم‌پیچی کرده و بعد به‌راحتی آنها را از یکدیگر دور کنید.
- نامناسب‌ترین زمان برای سیم پیچ کردن بونسای، زمان بیمارشدن گیاه است. گیاه در زمان بیماری به‌دلیل ضعیف‌شدن شاخه‌هایش با عملیات سیم‌پیچی، ضعیف‌تر و بیمارتر می‌شود.
- بعد از آنکه سیم‌پیچی بونسای را انجام دادید، ممکن است لازم باشد علاوه بر هرس اولیه، هرس دیگری را برای مرتب و آرایش‌کردن گیاه انجام دهید.
- مدل‌ها و اشکال مختلفی برای سیم پیچ کردن بونسای وجود دارد. بعضی از افراد مدل گرد و بعضی دیگر مدل بیضوی را می‌پسندند.
- سیم‌های آلومینیومی برای فرم‌دادن شاخه‌های جوان و سیم‌های مسی برای شکل‌دهی شاخه‌های مسن‌تر و قدیمی‌تر مناسب هستند.
- اگر می‌ترسید سیم‌پیچی به گیاهتان آسیب برساند، از سیم آلومینیومی به‌جای سیم مسی استفاده کنید.
- هرگز سیم‌ها را هنگام سیم‌پیچی خیلی محکم اطراف شاخه و تنه گیاه نپیچید تا بونسای فضای کافی برای رشد داشته باشد و آسیب نبیند.
4- مرحله چهارم: مراقبت‌های لازم برای پرورش بونسای
مهم‌ترین مرحله برای اینکه زحمت‌های شما برای ساخت بن سای به ثمر بنشیند این است که مراقبت‌های لازم از این گیاه را بادقت انجام دهید. در قسمت زیر با دستورالعمل‌های مراقبت از بونسای، بعد از ساخت آن آشنا می‌شوید.
- هروقت خاک بونسای خشک شد، آبیاری این گیاه را با آب بدون کلر مثل آب جوشیده و باران تا جایی انجام دهید که آب از زیر گلدان خارج شود. علاوه بر آبیاری، برای اینکه مطمئن شوید آب کافی به ریشه‌ها می‌رسد، گلدان را در ظرف آبی بگذارید و بعد از چند دقیقه خارج کنید. فایده این کار علاوه بر رساندن آب به ریشه‌ها این است که املاح اضافه خاک را از بین می‌برد.
- گیاه بونسای را از معرض نور و باد مستقیم دور نگه دارید.
- خاک بونسای را سبک، با ph خنثی و از ترکیباتی مثل خرده‌سنگ پا، پوکه، کمپوست گلدانی و خزه انتخاب کنید تا قدرت زهکشی و جذب رطوبت مناسبی داشته باشد.
مراقبت‌های فصلی از بونسای
بونسای علاوه بر مراقبت‌های روزانه و همیشگی، به مراقبت‌هایی نیاز دارد که فصلی و دوره‌ای است. در قسمت زیر درباره مراقبت‌های فصلی که شما باید برای بونسای انجام دهید، توضیح داده‌ایم.
- برای کوددهی بونسای از اول بهار تا اواسط پاییز می‌توانید اقدام کنید. اگر بونسای شما از نوع گل‌دار است، کودهایی با پتاسیم بالا برای آنها مناسب است. به‌طورکلی کودهای سه‌بیست NPK باداشتن نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای تمام گونه‌های بونسای، یک کود مغذی به‌حساب می‌آیند. میزان تغذیه بونسای از کود براساس دستورالعمل نوشته‌شده روی بسته‌بندی کودها تعیین می‌شود.
- شما باید به‌صورت دوره‌ای هرس بونسای را انجام دهید که بهترین زمان برای انجام این کار روزهای آخر پاییز و اول بهار است. در هرس بونسای باید با ابزار تمیز و ضدعفونی‌شده، شاخه‌های اضافی، درهم فرورفته و دارای گره، برگ و ریشه اضافی را حذف کنید و قسمت‌های جوان گیاه را نگه دارید.
- هرچند وقت یک‌بار خاک و گلدان بونسای را چک کنید و اگر دیدید آب اضافی را خارج نمی‌کنند یعنی کارایی لازم را از نظر زهکشی ندارند؛ بنابراین باید آنها را عوض کنید.
تاریخچه شکل‌گیری هنر پرورش بونسای
تاریخچه شکل‌گیری اولین گیاهان بونسای به کشور چین برمی‌گردد. چینی‌ها با ساختن بونسای به باورهای دینی و اعتقادی خود ادای احترام می‌کردند. با گذر زمان افراد علاقه‌مند به باغبانی در تمام نقاط دنیا، پرورش بن سای را یاد گرفتند تا صاحب این گیاه ظریف و خاص شوند.
جدول اموزش ساخت درختچه های مینیاتوری
| نوع بونسای | طریقه ساخت بونسای |
| بونسای جید | خروج گیاه پیش‌بونسای از گلدان و تکاندن خاک از ریشه‌ها هرس ریشه‌های اضافی انتقال گیاه به گلدان جدید پرکردن کف گلدان با خاک دانه‌درشت و قسمت‌های بالایی با خاک دانه‌ریز هرس برگها درصورت نیاز سیم‌بندی بونسای برای فرم‌دادن شاخهها آبیاری، کوددهی و تابش نور به گیاه |
| بونسای افرا | هرس شاخه و برگ‌های اضافی افرا و پرکردن محل هرس با وازلین فرم‌دادن شاخه‌های گیاه با سیم انتقال گیاه به گلدانی با عمق کم و آبیاری |
| بونسای بنجامین | خارج‌کردن بنجامین از گلدان فعلی هرس و پیرایش شاخه و برگ‌های اضافی گیاه انتقال گیاه به گلدان جدید آبیاری گیاه پوشاندن خاک با خزه سنگی درصورت تمایل |
رایج‌ترین بیماری‌ها و آفات بونسای
بونسای شما ممکن است همیشه سرحال و سالم نباشد و گاهی درگیر یکسری از بیماری‌ها و آفات شود. در جدول زیر مشکلات، بیماری‌ها و آفات بونسای به همراه علائم و راه درمان آنها ارائه شده است تا بتوانید احیای بونسای را به درستی انجام دهید.
جدول مهم‌ترین بیماری‌ها و مشکلات بونسای
| نام بیماری | علائم بیماری | راهکارهای درمانی |
| پوسیدگی ریشه | پوسیدگی، نرم و قهوه‌ای شدن ریشه پژمردگی و خشکی برگها ریزش برگها | آبیاری گیاه به وقت خشک‌شدن خاک تعویض خاک و گلدان بونسای استفاده از قارچکش حذف بخش‌های پوسیده و آلوده گیاه |
| لکه سیاه برگی | بروز نقاط یا لکه‌های سیاه روی برگها ریزش برگ زردی و پژمردگی برگها | استفاده از قارچکش جداکردن بخش‌های آلوده گیاه |
| زنگ | ظهور لکه‌های قهوه‌ای و نارنجی روی برگها برگها حالتی زنگ‌زده پیدا می‌کنند. | حذف بخش‌های آلوده گیاه ایجاد تهویه هوای مناسب برای گیاه استفاده از قارچکش |
| کپک پودری | پودری و سفیدرنگ شدن برگ‌های بونسای ضعف گیاه | استفاده از روغن چریش یا قارچکش |
جدول رایج‌ترین آفات بونسای
از طرفی دیگر برخی از انواع بیماری و مشکلات هستند که بین گونه های بونسای رایج هستند. برای اینکه از درختچه محبوب خود را نجات دهید نیاز دارید تا این عوامل را در ابتدا بشناسید و سپس بدانید که چگونه با آن ها مقابله کنید.
| نام آفت | علائم | روش‌های مبارزه با آفت |
| شته | ضعیف‌شدن و پژمردگی گیاه | جداسازی قسمت‌های آلوده استفاده از آفت‌کش مخصوص |
| شپشک آردآلود | برگها ظاهری آردآلود به خود می‌گیرند. زردی و پژمردگی برگها ضعیف‌شدن گیاه ریزش برگها و جوانه‌های بونسای | هر دوهفته یک‌بار ضدعفونی قسمت‌های آلوده گیاه استفاده از آفت‌کش‌هایی مثل مالاتیون، کنفیدور و پروپاترین |
| کنه تارعنکبوتی | تنیده‌شدن تارهایی شبیه تار عنکبوت اطراف برگها پژمردگی و ریزش برگها ضعیف‌شدن گیاه | استفاده از کنه‌کش، روغن چریش و صابون باغبانی |
| مگس سفید | تغییرشکل برگها و ضعف گیاه | شست‌و‌شوی گیاه استفاده از کارت‌های زرد چسبنده استفاده از آفت‌کش و روغن چریش |
| مگس مینوز | ایجاد خطوطی سفیدرنگ روی برگها ایجاد لکه روی برگها | هرس بخش‌های آلوده به آفت مصرف روغن چریش استفاده از آفت‌کش مناسب |
سوالات متداول برای ساخت بونسای
وسایل مورد نیاز ساخت بونسای چیست؟
برای ساخت بونسای وسایلی مثل بیلچه، قیچی یا چاقوی هرس، سیم‌های ظریف مفتولی و چنگک به کارتان می‌آید.
آیا ساخت بونسای شمشاد برای افراد مبتدی مناسب است؟
بله. شمشاد گیاهی است که به‌راحتی می‌توان آن را هرس کرد و فرم داد. ضمن آنکه این گیاه به شرایط نگهداری پیچیده‌ای نیاز ندارد و به‌سرعت رشد می‌کند.
آیا ساخت بونسای از درخت انار امکان‌پذیر است؟
بله. یکی از زیباترین و جذاب‌ترین انواع بونسای میوه‌دار، بونسای انار است. برای نگهداری این بونسای باید حواستان باشد در جایی قرار گیرد که نور زیادی به آن بتابد.
چرا برای پرورش بونسای باید از گلدان کم‌عمق استفاده کرد؟
در فرایند ساخت بونسای بعد از آنکه گیاه هرس شد، باید به گلدان جدید کم‌عمقی منتقل شود تا ظرافت و حالت زیبای مینیاتوری گیاه حفظ شود.
بهترین روش برای ساخت بونسای افرا ژاپنی چیست؟
برای ساخت بونسای افرا ژاپنی بهترین روش استفاده از قلمه است.
فرایند مسن یا پیرکردن در ساخت بونسای چیست؟
برای ساخت بونسای اصطلاحی به‌نام مسن‌کردن گیاه وجود دارد که طی آن بااستفاده از چاقوی پیوند، مقداری از پوست گیاه بریده و سپس روی آن سمباده کشیده می‌شود تا گیاه ظاهری مسن، خاص و زیبا پیدا کند. اگر بخواهید سطحی از گیاه را که سمباده کشیدید، تمیز و براق شود، می‌توانید روی این قسمت یک محلول پاک‌کننده یا اسید سیتریک به‌کار ببرید.
سخن پایانی درباره ساخت بونسای
اگر برای ساخت بونسای تجربه خاصی ندارید نگران نباشید با مطالعه‌کردن، صبر و خلاقیت به خرج‌دادن موفق به ایجاد بنسای زیبایی می‌شوید. ساخت بونسای برای آنها که علاقه‌مند به پرورش گیاهان زیبا و خاص هستند، یک سرگرمی و هنر شگفت‌انگیز است. ساخت بن سای را می‌توان از طریق روش‌های مختلفی مثل بذر، پایه، نهال، قلمه و پیش‌بونسای انجام داد. اگر در پرورش بونسای مبتدی هستید، بهتر است از روش‌های پایه، نهال و پیش‌بونسای استفاده کنید. هرس شاخهها، برگها و ریشه‌های اضافی و استفاده از سیم برای فرم‌دهی شاخهها از مراحل اصلی ساخت بونسای است.
بعد از سیم‌پیچی و هرس و پیرایش بونسای مرحله مهمی که پیش رو دارید، مراقبت‌های لازم از این گیاه است. برای مثال باید گیاه را به‌صورت منظم و آب بدون کلر آبیاری و با کود دارای نیتروژن، فسفر و پتاسیم تغذیه کنید. حواستان باشد گلدان جدیدی که برای بونسای انتخاب می‌کنید، برای جلوه‌دهی بیشتر به زیبایی گیاه در گلدانی با عمق کم کاشته شود.
آیا تا به‌حال به این فکر افتاده‌اید که بدون توجه به قیمت گل بونسای، یک گیاه بونسای را از صفر تا صد خودتان پرورش دهید و پیرایش کنید؟ اگر ذوق انجام این هنر باغبانی را دارید، دغدغه‌هایتان را با ما درمیان بگذارید تا شما را راهنمایی کنیم.
بسیار عالی بود
سلام روزتون بخیر باشه
خوشحالم که این مقاله برای شما کاربردی بود.
عالی بود کلی چیز یاد گرفتم🙏
سلام روزتون بخیر باشه
ممنونم که نظرتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.🌻
چه باحال برا سیم پیچ کردن و اینا خیلی سختمهخ میشه از نخ بستن بونسای استفاده کنم؟
سلام روز و قتتون بخیر باشه🙋🏻♀️🌻
برای زیبا کرذن بونسای دو روش وجود داره، استفاده از سیم یا نخ (طناب).
اگر روش سیم پیچ کردن مورد پسند شما نیست می‌توانید با کمک نخ؛ به این صورت که دو طرف بونسای را به نخ ببندید و به سمت پایین ببرید و با کمک یک وزنه که به انتهای بونسای می‌بندید آن را به سمت پایین هدایت کنید.
من می‌خوام آموزش کامل دقیق ببینم باید چیکار کنم .م هر جا مشکلی داشتم بتونم کمک بگیرم ؟
عالی عالی بود مطالب
سلام وقتتون بخیر
ممنون از نظرتون؛خوشحالیم که مطالب براتون مفید و کاربردی بوده😊