معرفی انواع بونسای، طبیعتی کوچک در دستان شما

درختان را به خانه بیاورید. با فکر به طبیعت مطمئناً در ذهن همه ما باغ یا جنگلی سرسبز و پر از گل و درخت نقش میبندد. درختان در واقع مانند ستون های یک ساختمان برای جنگل هستند و طبیعت را شکل میدهند. نگهداری از درختان در خانه به دلیل اندازه آن ها کاری غیر ممکن است اما اگر این امکان وجود داشت که درختان را به خانه بیاوریم،چه میشد؟

این امکان وجود دارد! خوشبختانه ژاپنی ها از سال ها قبل به دلیل علاقه خود به درختان و مقدس دانستن آن ها، اقدام به روش های جالبی کرده اند که در پی آن ها درختانی کوچک به نام بونسای (Bonsai) به وجود آمده و میتوان این درخت را به خانه آورد. در این مقاله شما با گیاهی فوق العاده ماندگار و دوست داشتنی آشنا خواهید شد و شاید علاقه تان شما را به سرپرست یک پیرِ جوان تبدیل کند.

بونسای چیست؟

بونسای نمونه‌ی کوچک ‌شده‌ و مینیاتوری درختان است. این روش هنری ا‌ست که قرن هاست در سرزمین های شرق آسیا رواج دارد. از زمان های بسیار قدیم، ژاپنی ها نهال انواع مختلف درختانی که در طبیعت وجود دارند را به روش های خاصی به درختان کوچکی تبدیل میکردند.

 بونسای از دو کلمه ژاپنی “بون” به معنی “سینی” و “سای” به معنی “کاشتن” تشکیل شده است و در اصل به معنی کاشت درختان داخل سینی می‌باشد اما در واقع این گیاهان در گلدان های کوچک کاشته میشود و رشد می‌کنند. اگر از آن به خوبی مراقبت ‌کنید، می تواند سال‌ها به صورت مینیاتوری و زیبا و سالم برایتان باقی بماند.

به طور کلی انواع بونسای به دو گروه بونسای داخلی یا آپارتمانی (indoor) مانند انواع فیکوس (فیکوس رتوزا ، میکروکارپا ، بنجامین و…)، کارمونا ، شفلرا ، پورتولاکاریا افرا، نارون چینی و بونسای خارجی و بونسای بیرونی (out door) شامل انواع سوزنی برگ ها (جونیپرس ، کاج سیاه  و…) – افرا ژاپنی (مناسب مناطق مرطوب) – نارون ایرانی و نارون چینی – گل کاغدی – بیشتر درختان میوه (انار – توت – سیب و…) تقسیم میشوند.

خاص تر از درختچه و کوچکتر از آن؛ درختی برای آدم کوچولو ها ! این همان تعریفی است که از یک درخت بونسای زیبا و آپارتمانی می‌شود و شکوه مینیاتوری یک گیاه را به رخ می‌کشد.

بونسای ها یا میتوانند خزان دار باشند و یا گیاه همیشه سبز؛ انواع خزان دار بونسای در زمستان هنگامی که به خواب زمستانی میروند، برخلاف انواع همیشه سبز دچار ریزش برگ و به اصطلاح کچل شدگی میشوند.

توجه کنید که هر گیاهی با ریشه های بیرون زده ، تنه ضخیم و یا شکل غیر متعارف بونسای نیست! بونسای داری قواعد و قوانین است. گول افراد سودجو را نخورید و بدانید که چیزی به اسم دانه بونسای وجود ندارد.

ویدئو آموزشی معرفی 7 مورد از انواع بونسای

با مشاهده این ویدئو می‌توانید با 7 مورد ازانواع بونسای آشنا شوید و ویژگی های این گیاهان را مطالعه کنید.

سرپرستی درخت مینیاتوری

شما با آوردن هر نوع گل و گیاهی دقیقا نقش کسی را دارید که حیوانی را به سرپرستی گرفته است، شما نیز موجودی زنده را به سرپرستی گرفته اید و باید از آن مراقبت کنید. به سرپرستی گرفتن بونسای کمی متفاوت تر از حیوانات است؛ برای این کار دو راه پیش رو دارید؛ راه اول کاشت آن و راه دوم و آسان، خرید آن.

کاشت بونسای

برای آن که بتوانید بونسای دست ساز خودتان را داشته باشید، به صبر زیادی نیاز دارید. ابتدا باید نوع درخت خود را انتخاب کنید و سپس قلمه یا نهال بسیار جوانی از آن را تهیه کنید.

پس از انتخاب گلدان مناسب و کاشت بونسای، باید توجه داشته باشید که هنگام مشاهده جوانه ها، قبل از آن که اندازه آن ها به بیشتر از 2 یا 3 میلی متر برسد، باید جوانه ها را له کنید!

با دست خود به آن ها فشار وارد کنید تا بشکنند و دیگر بیش ازآن حد رشد نکنند. با این کار جوانه های دیگری از کنار جوانه فشار دیده، رشد میکنند و به مرور زمان نهال شما را به بونسای پر برگ تبدیل میکنند. هرچند که بونسای گیاهی چوبی است که در مراحل اولیه جلوی رشد کامل آن گرفته میشود، اما در نهایت شکل ظاهری گیاه کامل، یعنی درخت را به خود میگیرد.

نکته جالب اینجاست که شکل بدنه بونسای برای ژاپنی ها بسیار اهمیت دارد به گونه ای که آن را مقدس و عرفانی میدانند. آن ها شکل بدنه بونسای را به شکل مثلث تغییر میدهند و با هرس کردن، قسمت پایینی بدنه را حجیم تر از بالای آن شکل میدهند. این نماد مثلث در ژاپن به معنی انسان ها، آفریده ها و در راس همه، خدا است.

علاوه بر این، تنه برخی از بونسای ها را به شیوه های خاصی خراش میدهند تا شکل قدیمی و کهنسالی به خود بگیرد و روی تنه آن اسکار هایی ایجاد میکنند؛ در این صورت ظاهر بونسای به گونه ای میشود که گویا طوفان ها و سختی های زیادی را تحمل کرده است. با این کار بیشتر به یک درخت واقعی در طبیعت شبیه میشود.

اگرچه که ظاهر این درختچه پس از چند ماه به یک درخت چند ساله شبیه میشود اما در باطن بسیار جوان است و بیشتر زندگی خود را در کنار شما سپری خواهد کرد.

 خرید بونسای

راه دیگر داشتن این گیاه مقاوم، خرید گلدان آماده آن از گل فروشی ها است. تنها نکته قابل توجه این است که هنگام خرید بونسای باید توجه داشته باشید که لزوما گیاهی که برگ بیشتری دارد بهتر نیست و سلامت گیاه مهمترین نکته است.

تشخیص سلامت گیاه از طریق بررسی استحکام ریشه، تنه و حالت برگ ها امکان پذیر است. به یاد داشته باشید با گذشت سن بونسای و پیر شدن آن، جلوه هایش نمایان میشوند و اکثر بونسای های موجود در بازار جوان هستند و عمری بین 1 تا 2 سال دارند.

شما میتوانید با مراجعه به بازار گل و یا گشتن در سایت های معتبر خرید گل مانند vipshop، گلدان خود را تهیه کنید و از سرپرستی این پیر جوان لذت ببرید. مهم ترین نکته این است که در صورت انتخاب خرید آنلاین، در وقت و هزینه خود صرفه جویی میکنید و با اعتماد به ما، از با کیفیت ترین گلدان ها بهره مند خواهید شد. 

ظاهر بونسای

بونسای دقیقا همان نهال کاشته شده درخت در گلدانی کوچک است که با ترفند و تکنیک های خاصی به اندازه کوچک و مینیاتوری تبدیل شده و باقی میماند.

بنابر این بونسای ها در حالت کلی اگر به خودی خود رشد کنند، دقیقا شکل درخت با ابعاد کوچک را به خود میگیرند.

اندازه

 معمولا بونسای به سه سایز مختلف دیده میشود و بسته به نحوه پرورش و نگهداری، ارتفاع آن ها از 10 تا 70 سانتی متر متغیر است.

سایز1: تا حداکثر ارتفاع 20 سانتی متر (کوچک)

سایز2: ارتفاع بین 20 تا 40 سانتی متر (متوسط)

سایز3: ارتفاع بین 40 تا 70 سانتی متر (بزرگ)

نوع متداول تر بونسای، بین اندازه 20 تا 40 سانتی متر و همان سایز متوسط این گیاه است.

علاقه مندان به پرورش گیاه و عاشقان بونسای با تلاش های فراوان به گیاهانی با اندازه 5 تا 10 سانتی متر رسیده اند. این بونسای ها بسیار کمیاب تر از انواع دیگر بوده و به خاطر اندازه کوچک و جالبشان، قیمت بیشتری نیز دارند.

پیرِ جوان

بونسای ها نمونه مینیاتوری درختان خود هستند بنابراین مانند درختان خود عمری طولانی دارند و با نگهداری درست حتی تا 15 سال و یا بیشتر نیز عمر میکنند. در ژاپن گونه های مختلفی از بونسای مشاهده میشود که ارتفاع بلندی دارند و رشد بسیاری کرده اند! این بونسای ها در واقع چندین سال عمر دارند که به این رشد رسیده اند.

اکثر جانداران با گذر زمان و افزایش سن، زیبایی و طراوت خود را از دست میدهند اما بونسای با افزایش سن، زیبایی وصف ناپذیری بدست می آورد.

با افزایش سن این گیاه، قسمت بالایی گیاه پر از برگ های جدید میشود و دقیقا شکل درخت به خود میگیرد، حتی تنه آن نیز بیشتر به درخت شبیه میشود و گل یا میوه میدهد.

درخت مرجع

 بونسای میتواند نهال هر درختی باشد و در نتیجه تمام گونه های درخت با نگهداری خاص و شرایط پرورش ویژه، میتوانند گونه ای از بونسای باشند.

بونسای ها به سه دسته ساده، گل دار و میوه دار دسته بندی میشوند که هر یک از آن ها شرایط زندگی مشابه درخت خود نیاز دارند و مانند درخت اصلی خود در فصل پاییز و زمستان عمل میکنند. 

رشد بونسای

بونسای به طور معمول در گلدان های کوچک کاشته و نگهداری میشود؛ بنابراین ریشه ها نمیتوانند خیلی گسترده شوند.

اما رشد دقیق بونسای کاملا بستگی به نوع آن دارد، بونسای های خانگی بسیار کمتر از بونسای های بیرونی رشد میکنند و حداکثر رشد آن ها بین 2 تا 4 سانتی متر در سال است.

در صورتی که میخواهید گیاهتان بهتر رشد کند و قوی تر باشد، میتوانید از کود ها و هورمون های رشدی که در بازار موجود اند استفاده کنید.

یکی از نکاتی که در مرحله رشد بونسای بسیار اهمیت دارد این است که برای شکل دهی به آن باید در فصل رشد (بهار و تابستان) مراقب گیاه بود و به طور منظم آن را هرس کرد.

معمولا با استفاده از سیم پیچ کردن، نخ بستن و یا متصل کردن وزنه، به بونسای شکل میدهند. با این روش ها است که در بازار بونسای هایی با شکل ظاهری متفاوت و متنوع یافت میشود.

شرایط نگهداری

گیاه بونسای یک گونه خاص از گیاه، با ژن مخصوص به خود نیست، بنابراین شرایط نگهداری کلی بونسای ها یکی است اما در جزئیات نگهداری هر گونه تفاوت های کوچک و قلق های خاصی وجود دارد.

در شرایط کلی با رعایت موارد زیر میتوان محیط زندگی بونسای را تا 70% بهینه و مناسب کرد؛

نور

اکثر گونه های این گیاه آپارتمانی به نور زیادی نیاز دارند اما در برابر آفتاب مستقیم و طولانی مدت، بسیار ضعیف اند. اگر درخت کوچک خود را به طور مداوم در معرض آفتاب مستقیم قرار دهید، از گرما، رطوبت مناسب را از دست داده، و خشک خواهد شد.

نور متوسط اتاق نیز برای این گیاه کافی است و تمام نیاز هایش را برطرف میکند؛ پس اگر در خانه نور خیلی کم ندارید، بسیار خوش شانسید و میتوانید از داشتن این گیاه مینیاتوری لذت ببرید.

رطوبت

شرایط رطوبی برای این درخت کوچک باید محیا باشد. بونسای دوست دارد که برگ هایش تا حدی رطوبی باشند و در محیط خیلی خشک، آسیب میبیند.

در عین حال که بونسای به رطوبت نیاز دارد، اگر در دمای پایین و فصل های سرد بیش از حد در محل رطوبی باشد، برگ ها یخ زده و دچار بیماری میشوند.

آب

میزان آبی که این گلدان نیاز دارد متوسط است ولی  باید مراقب بود تا خاک آن بیش از حد خشک نشود.

دما

 این درختچه میتواند در دماهای مختلف به راحتی به زندگی خود ادامه دهد اما باید توجه داشت که در دماهای بسیار پایین و در سوز زمستان، بونسای سرما زده میشود و آسیب میبیند.

خاک

در این گلدان خاک اهمیت بسیاری دارد. بستر بونسای باید خاکی سبک، تمیز و غنی باشد تا نیاز های گیاه به طور کامل برطرف شود.

راهی برای حس طراوت بونسای

در قسمت قبل گفتیم که بونسای نیاز به رطوبت دارد و در محل بسیار خشک نمیتواند به خوبی رشد کند. برای تامین رطوبت مورد نیار بونسای، سه راه وجود دارد؛

1- استفاده از مهپاشی خودکار

2- اسپری کردن آب روی برگ ها

3- ساخت جزیره بونسای

همه ما با دو روش اول آشنایی داریم اما شاید برایتان سوال شود که جزیره بونسای چیست؟

جزیره بونسای از یک سینی یا ظرف بزرگ تر از گلدان، مقداری سنگ و آب تهیه میشود. کف سینی را با سنگ ها میپوشانیم و مقداری آب روی آن ها میریزیم؛ سپس گلدان را روی جزیره قرار میدهیم. به این ترتیب هوای اطراف گلدان رطوبی شده و نیاز گیاه برطرف میشود.

• به کارگیری مناسب هریک از روش ها متناسب با شرایط شما و گیاه میتواند کمک شایانی به سلامت بونسای شما کند.

انواع بونسای

دریافتیم که بونسای میتواند نهال هر درختی باشد اما برخی از گونه ها محبوب تر و پر طرفدار ترهستند. در ادامه به معرفی دقیق این گلدان ها میپردازیم؛

1- بونسای جینسینگ

2- میخک هندی

3- افرا (ساده و قرمز)

4- گل کاغذی

5- کاج

6- آدنیوم

7- کراسولا

 8- شفلرا

9- یوکا

 10- بنجامین

11- کارمونا

12- شیر خشت

13- میوه

جمع بندی؛

دریافتیم که بونسای ها همان درختانی هستند که همه ما با آن ها آشنایی کامل داریم و به طورمتداول با آن ها برخورد داشته ایم؛ اما دلیل آن که این بونسای ها هم اندازه درختان عادی نمیشوند این است که نحوه نگهداری و پرورش متفاوتی دارند.

این اندازه جالب و مینیاتوری گلدان بونسای این امکان را میدهد که درختان را به آپارتمان بیاوریم و با رعایت برخی نکات حیاتی نگهداری بونسای ها و صبر و حوصله، گیاهی زیبا و چششم گیر پرورش دهیم. با vipshop همراه باشید تا علاوه بر کسب اطلاعاتی که معمولا از آن ها صحبت نمیشود، با خرید گلدان بونسای خود از ما، صاحب درختچه ای بی نقص شوید.