گیاه فیکوس لیراتا را با شیوه نگهداری، مراقبت و تکثیر بشناسید!

اگر به ظاهر باشکوه گل فیکوس علاقه داشته باشید، قطعا گلدان فیکوس لیراتا (Ficus lyrata) با برگ‌های خاصی که دارد، شما را عاشق خودش می‌کند. بعد از آنکه گل فیکوس لیراتا یا همان فیکوس برگ ویولونی را به خانه بردید، باید با ظرافت تمام نیاز های نگهداری این گیاه را فراهم کنید و با چند ترفند گل لیراتا را در بهترین وضعیت سلامتی خودش نگهدارید. همراه ما باشید تا یاد بگیرید چگونه با این گیاه برگ ویولونی، ساز طراوت بنوازید و از زندگی لذت ببرید؛ در این مقاله از تمام فوت‌و‌فن‌های پرورش فیکوس لیراتا، بیماری‌های این گل لیراتا و راه درمان آن‌ها صحبت کرده‌ایم تا ابهامی برای مراقبت از این فیکوس برای شما باقی نماند.

معرفی فیکوس لیراتا؛ ویولون طبیعت

ویژگی‌های ظاهری و خواص فیکوس لیراتا باعث شده تا یکی از پرطرفدارترین انواع گل فیکوس لیراتا به‌شمار بیاید. در انواع لیراتا اندازه بزرگ برگ‌ها اول از هر چیزی به چشم شما می‌آید و البته شکل پنج‌ضلعی و شباهتی که برگ‌ها به ویولون دارند، این نوع فیکوس را جذاب‌تر و خاص‌تر کرده است.

بافت چرمی و براق‌ بودن برگ‌های لیراتا آن‌قدر چشم‌گیر است که حس می‌کنید، لحظه‌ای پیش با یک جلادهنده، تمیز و براق شده‌اند. کناره‌های برگ فیکوس لیراتا را که بادقت نگاه می‌کنید، مواج به‌نظر می‌رسد. این ویژگی‌های زیبای ظاهری در لیراتا شما را مشتاق می‌کند تا این گیاه را برای دکوراسیون منزل، محیط کار و هر فضایی که می‌خواهید جذاب‌تر و سرسبز به‌نظر برسد، استفاده کنید.

از خصوصیات ظاهری لیراتا که بگذریم به مشخصات دیگری از این گیاه مثل خانواه، زادگاه، نام علمی و… آن می‌رسیم که درباره آن‌ها در جدول زیر به‌صورت خلاصه و مفید نوشته‌ایم.

جدول مشخصات گل فیکوس لیراتا

خانواده	انجیریان Moraceae
نام انگلیسی	Fiddle leaf fig
نام علمی	Ficus lyrata
زادگاه	بومی غرب آفریقا
اسم‌های دیگر	برگ ویولونی گل فیکوس آفریقایی فیکوس برگ‌پهن
وضعیت میوه‌دهی	فقط در مناطق بومی خود میوه می‌دهد.

نگاهی بر دیگر خصوصیات لیراتا

فیکوس ویژگی‌های خاصی دارد که خوب است قبل از نگهداری از این گیاه، درباره آن‌ها آگاهی داشته باشید.

• این گیاه سرعت رشد نسبتا بالایی دارد.
• قیمت گل فیکوس لیراتا نسبت به زیبایی و ارزشمندی آن واقعا مناسب است.
• اگر حیوان خانگی مثل سگ و گربه دارید، از نزدیکی لیراتا دور نگه دارید چون این گیاه جزء گیاهان سمی آپارتمانی است و برای حیوانات خانگی مسمومیت ایجاد می‌کند.
• در آب‌و‌هوای گرم و مرطوب بهتر رشد می‌کند.
• لیراتا دارای شیره‌ای است که اگر در معرض هوای آزاد قرار بگیرد، به‌رنگ قهوه‌ای درمی‌آید.
• لیراتا در طبیعت بیشتر از 15 متر هم قابلیت رشد دارد.

شرایط نگهداری فیکوس لیراتا در منزل

نگهداری از فیکوس لیراتا چیزی جزء تامین نیازهای این گیاه نیست. اطلاعات زیر راهنمایی جامع و دقیق برای مراقبت لیراتا را به شما ارائه می‌دهد تا گیاهی سالم و بانشاط را پرورش دهید.

1- میزان نور موردنیاز

• نور غیر مستقیم
• نور زیاد تا متوسط

این گیاه نور زیاد را دوست دارد اما در حالتی که به‌صورت فیلترشده بر آن بتابد.

نور زیاد، علت سوختگی برگ لیراتا است.

اگر این گیاه را مقابل پنجره جنوبی خانه قرار دهید، نور مورد نیازش را تامین کرده‌اید.

2- آبیاری فیکوس لیراتا

• آبیاری در صورت خشک شدن 2 الی 3 سانتی متر از خاک
• زهکشی مناسب

این گیاه از آنجا که برگ‌های پهنی دارد آب زیادی را تبخیر می‌کند؛ بنابراین نیاز آبی این گیاه در حد متوسط روبه بالاست و آبیاری لیراتا باید به میزانی انجام شود که خاک گیاه همیشه مرطوب باشد.

زمان ابیاری فیکوس لیراتا را بایستی از طریق لمس خاک متوجه شوید یعنی اگر عمق 2 تا 3 سانتی‌متری خاک را لمس کردید و خشک بود زمان آبیاری گیاه است.

آبیاری زیاد یا کم، علت ریزش برگ فیکوس لیراتا است.

قاعدتا در فصل تابستان زمان آبیاری گیاه فیکوس لیراتا نسبت به فصل زمستان زودتر فرا می‌رسد. حتما هنگام آبیاری فیکوس لیراتا دقت کنید که آب اضافی از زیر گلدان خارج شود تا خاک غرقابی و ریشه‌ها پوسیده نشوند.

3- رطوبت لازم برای نگهداری فیکوس لیراتا

لیراتا به رطوبتی در حد 25 تا 50 درصد نیاز دارد؛ البته در محیطی با رطوبت کمتر از این محدوده هم می‌تواند دوام بیاورد اما چندان شاداب و سرحال نخواهد بود.

فیکوس لیراتا یک گیاه آپارتمانی جذاب برای کسانی است که دوست دارند با زحمتی کم گیاهی با برگ‌های باشکوه و براق را پرورش دهند.

اگر پرورش گل فیکوس لیراتا را در محیطی انجام می‌دهید که رطوبت کمی دارد، باید هر چند وقت یک‌بار این گیاه را روی سینی دارای سنگ‌ریزه و آب بگذارید تا دچار کمبود رطوبت و خشکی نشود.

4- دمای استاندارد

این گیاه را باید در محیطی با دمای 18 تا 24 درجه سانتی‌گراد نگه‌داری کنید تا روند رشد مناسبی را طی کند.

5- خاک گل فیکوس لیراتا

خاک مناسب فیکوس لیراتا باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشد.

• خاک فیکوس لیراتا باید دارای زهکشی مناسب و قوی باشد تا آب اضافی حاصل از آبیاری را در مدت زمانی کوتاه از خود عبور دهد.
• خاک انتخابی شما باید سرشار از مواد مغذی باشد تا زمینه رشد این فیکوس را به‌خوبی مهیا کند.
• PH خاک لیراتا باید بین 5.5 تا 7 باشد.

برای درست‌کردن خاک مورد علاقه لیراتا می‌توانید از فرمول‌های زیر استفاده کنید.

50 درصد پیت‌ماس + 50 درصد پرلیت دانه درشت
پیت‌ماس + پرلیت + کوکوپیت + شن دانه‌درشت

6- کود فیکوس لیراتا

• کود 20-20-20 برای گل لیراتا ابلق مناسب است.
• در فصل سرد سال، هرگز گیاه را کوددهی نکنید.

در فروشگاه‌های گل‌و‌گیاه کود مناسب فیکوس لیراتا وجود دارد که روی بسته‌بندی آن‌ها مقدار استاندارد مصرف نوشته شده است.

به‌طور کلی کود فیکوس لیراتا باید نیتروژن زیاد داشته باشد و نباید در طول فصل زمستان به گیاه داده شود. یک نمونه کود مناسب برای لیراتا کود سه‌بیست است چون عناصر مفیدی مثل نیتروژن، فسفر و پتاسیم را دارد.

7- هرس فیکوس لیراتا

هر از گاهی این گیاه به هرس نیاز دارد تا انرژی لازم را برای رویش بخش‌های جدید و رشد بیشتر اندام‌هایش به‌دست آورد.

برای هرس لیراتا باید برگ و شاخه‌هایی را حذف کنید که بیش از حد رشد کرده‌اند یا سالم نیستند.

هنگام هرس شاخه‌های لیراتا حواستان باشد که قسمتی از شاخه‌های فرعی را حذف کنید که حداقل 3 سانتیمتر با شاخه اصلی فاصله داشته باشد تا شاخه‌های اصلی آسیب نبینند.

8- تمیزکردن برگ‌های گیاه فیکوس لیراتا

برای پرورش گل لیراتا یکی از کارهایی که مهم است برای حفظ زیبایی و سلامت گیاه انجام دهید، تمیز کردن برگ‌ ها است؛ چون برگ‌های این گیاه به‌دلیل پهن‌ بودن، گرد و غبار و آلودگی زیادی از محیط را جذب می‌کنند و اگر آن را به‌مدت طولانی تمیز نکنید محل جذب آفات مختلف و عوامل بیماری‌زا می‌شوند.

توصیه می‌کنیم هر دو هفته یک‌بار حتما برگ‌های این گیاه را تمیز کنید تا هم براق‌تر و جذاب‌تر به‌نظر برسد و هم برگ‌ها بهتر بتوانند نور خورشید را برای فتوسنتز جذب کنند.

استفاده از یک دستمال نخی مرطوب برای اینکه برگ‌های لیراتا تمیز شود، کفایت می‌کند.

برای تمیزکردن برگ‌های لیراتا حواستان باشد که از ماده شیمیایی استفاده نکنید چون این مواد به سلامت برگ‌ها آسیب وارد می‌کنند.

9- تعویض گلدان فیکوس لیراتا

فصل مناسب برای تعویض گلدان فیکوس لیراتا بهار است که با توجه به رشد گیاه باید هر سال یا دو سال یکبار انجام دهید.

فیکوس لیراتا، نوازنده‌ای خوش سیما است که ساز زندگی شما را کوک می‌کند.

علت افتادگی برگ فیکوس بعد از تعویض گلدان، می‌تواند به خاطر ریشه‌ها باشد، زیرا ممکن است در زمان جابه جایی، ریشه گیاه آسیب دیده باشد.

جدول نحوه نگهداری لیراتا

نور مورد نیاز	روشن و غیرمستقیم
زمان آبیاری	خشکی عمق 2 تا 3سانتی‌متری خاک
رطوبت	25 تا 50 درصد
دمای استاندارد	18 تا 24 درجه سانتی‌گراد
خاک استاندارد	پیت‌ماس+ پرلیت+ کوکوپیت+ شن دانه‌درشت
کود مناسب	کود سه‌بیست
نحوه هرس شاخه‌ها	حذف شاخه‌های فرعی که 3 سانتی‌متر با شاخه اصلی فاصله دارند.
فصل مناسب برای تعویض گلدان	بهار

برای ریشه‌زایی زودتر قلمه زدن لیراتا می‌توانید از هورمون ریشه‌زایی استفاده کنید.

از مشکلات لیراتا بدانید تا ناجی گیاهتان باشید

مشکلات فیکوس لیراتا گاهی در اثر حمله آفات ایجاد می‌شود و گاهی به‌دلیل آلودگی به یک قارچ یا باکتری. در این قسمت اصلی‌ترین بیماری‌ها، آفات و سایر مشکلات لیراتا و درمان قارچ فیکوس لیراتا را توضیح داده‌ایم تا بدانید چرا گیاهتان همیشه سرزنده و سرحال نیست.

وقتی از بیماری های فیکوس لیراتا حرف می‌زنیم، منظورمان این است که عواملی مثل باکتری‌ها و قارچ‌ها زیبایی و سلامت این گیاه را به‌خطر انداخته‌اند. مهم‌ترین بیماری های لیراتا شامل موارد زیر می‌شود.

1- پوسیدگی ریشه

اگر فیکوس خود را بیش از حد آبیاری کنید یا این گیاه گلدان و خاکی با زهکش ضعیف داشته باشد، رطوبت ریشه‌های گیاه را خفه می‌کند یعنی رطوبت بیش از حد نمی‌گذارد اکسیژن لازم به ریشه‌ها برسد؛ بنابراین گیاهتان دچار پوسیدگی ریشه می‌شود.

علائمی که در بیماری پوسیدگی ریشه لیراتا مشاهده می‌کنید، شامل این موارد زیر می‌شوند.

• پژمردگی برگ‌ها
• قهوه‌ای، نرم، پوسیده و تیره‌شدن ریشه‌ها
• ریزش برگ‌‌ها

روش درمان پوسیدگی ریشه گیاه لیراتا

برای مبارزه با بیماری پوسیدگی ریشه باید گیاه خود را از گلدان به‌آهستگی خارج کنید و خاک اطراف ریشه‌ها را بتکانید. آن قسمتی از ریشه‌ها که پوسیده به‌نظر می‌آیند باید با چاقو یا قیچی تمیز و ضدعفونی‌شده قطع شوند.

راهکارهای دیگر برای کنترل این بیماری استفاده از:

• قارچ‌کش بنومیل
• آبیاری در زمان خشکی خاک
• تعویض خاک گلدان
• و چک‌کردن وضعیت زهکش گلدان

با استفاده از این موارد می‌توانید بیماری گیاه خود را کنترل و درمان کنید.

2- لکه‌برگی باکتریایی

شاید این سوال برای شما مطرح باشد که علت لکه های قهوه ای روی برگ فیکوس لیراتا چست؟ لکه‌برگی باکتریایی نوعی بیماری است که در فیکوس با علامت لکه‌های زرد و قهوه‌ای رنگ روی برگ‌ها ظاهر می‌شود.

برای درمان فیکوس لیراتا که به بیماری لکه‌برگی باکتریایی مبتلا شده، جداکردن بخش‌های آلوده به بیماری و استفاده از باکتری‌کش اقداماتی موثر هستند.

جدول انواع بیماری گیاه فیکوس لیراتا

نام بیماری فیکوس لیراتا	علائم	روش درمان
پوسیدگی ریشه	نرم‌شدن و تیرگی ریشه‌ها پژمردگی و ریزش برگ‌ها	استفاده از قارچ‌کش حذف ریشه‌های آلوده تعویض خاک گلدان آبیاری در زمان خشکی خاک
لکه‌برگی باکتریایی	ظهور لکه‌های زردرنگ روی برگ‌ها	حذف بخش‌های آلوده استفاده از باکتری‌کش

علاوه بر بیماری‌ها و آفاتی که در قسمت بالا از آن‌ها صحبت کردیم، مشکلات دیگری ممکن است برای لیراتا پیش بیاید که در جدول زیر با علت و درمان آن‌ها آشنا می‌شوید.

جدول مشکلات لیراتا

علت سیاه شدن برگ فیکوس لیراتا	راهکار درمانی
آبیاری بیش از حد زهکشی ضعیف خاک و گلدان	تنظیم زمان آبیاری براساس خشکی خاک انتخاب گلدان و خاکی با زهکشی مناسب
علت افتادگی فیکوس لیراتا	راهکار درمانی
آبیاری کم و زیاد تابش مستقیم نور خورشید	آبیاری هنگام خشکی خاک قراردادن گیاه در برابر نور فیلترشده
علت لکه های قهوه ای روی برگ	راهکار درمانی
کمبود رطوبت و خشکی محیط دمای پایین محیط	مه‌پاشی گیاه از فاصله چند متری انتقال گیاه به محیطی با دمای بیشتر
علت آویزان شدن برگهای فیکوس لیراتا	راهکار درمانی
آبیاری کم و زیاد کمبود رطوبت سردی هوا	آبیاری منظم فقط در زمان خشکی خاک ساخت جزیره (سینی دارای سنگ‌ریزه و آب) برای گیاه نگه‌داری در محیطی گرم‌تر
علت خشک شدن برگ لیراتا	راهکار درمانی
آبیاری کم و خشکی خاک تابش نور مستقیم به گیاه	مرطوب نگه‌داشتن خاک گیاه با آبیاری به‌موقع گذاشتن گیاه در مقابل نور با فیلتری مثل پرده

شناخت انواع افات فیکوس لیراتا

آسیب آفات را به لیراتا دست‌کم نگیرید چراکه اگر به آن‌ها توجهی نکنید شاید دیگر نتوانید برای حفظ جان گیاهتان کاری کنید. مهم‌ترین افات لیراتا شامل موارد زیر هستند.

1.کنه تار عنکبوتی؛ از افات لیراتا با خسارتی شبیه به تار عنکبوت

مهم‌ترین علامتی که به شما نشان می‌دهد، کنه تار عنکبوتی به گیاهتان حمله کرده، تنیده‌شدن تارهایی شبیه تار عنکبوت روی برگ‌های گیاه است. برگ‌های لیراتا در اثر حمله این آفت، زرد می‌شوند و ریزش پیدا می‌کنند.

از دیگر علامت‌های خسارت کنه تار عنکبوتی به گل فیکوس لیراتا ابلق این است که دیگر گیاه مثل قبل رشد نمی‌کند و کوچک می‌ماند. برای کنترل کنه تار عنکبوتی فیکوس باید از کنه‌کش (با تجویز کارشناس گیاه‌پزشک) استفاده کنید.

2. شپشک آردآلود؛ یکی از افات فیکوس با ظاهری جذاب اما مخرب

به شکل‌وشمایل شپشک آردآلود با آن ظاهر بامزه و آردآلودش که نگاه می‌کنید، دلتان نمی‌آید این حشره را یک آفت خسارت‌زا بدانید. اما واقعیت این است که این حشره باوجود ظاهر جالبش یک آفت جدی برای لیراتا محسوب می‌شود.

گیاه فیکوس که به شپشک آردآلود آلوده شده علائم زیر را نشان می‌دهد.

• پژمردگی
• ضعف گیاه
• ریزش برگ
• زردشدن برگ‌ها

علت افتادن برگ فیکوس لیراتا می‌تواند بیماری هایی چون شپشک هم باشد. اگر شدت آلودگی گیاه لیراتا به شپشک آردآلود چندان زیاد نیست، می‌توانید از آب و الکل استفاده کنید اما اگر شدت آلودگی گیاه به این آفت بالاست باید آفت‌کشی مناسب مثل دیازینون و مالاتیون را با نظر کارشناس به‌کار ببرید.

3. شته عامل بی‌جانی و ضعف گل آپارتمانی لیراتا

زمانی‌که شته‌ها به گل لیراتا حمله می‌کنند، اول از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند؛ بنابراین شما ظاهر گیاه را ضعیف و بی‌رمق می‌بینید.

علامت تغذیه شته‌ها از این گیاه این است که روی برگ‌های گیاه ماده‌ای چسبنده به‌جا می‌ماند. برای کنترل شته‌ فیکوس باید از یک آفت‌کش مناسب که با نظر گیاه‌پزشک تجویزشده استفاده کنید.

جدول افات فیکوس از نوع لیراتا

نام آفت	علائم	راه درمان
کنه تارعنکبوتی	تنیده‌شدن تار روی برگ‌ها زردشدن و ریزش برگ‌ها توقف در رشد برگ‌ها	استفاده از کنه‌کش
شپشک آردآلود	پژمردگی ضعف گیاه زردی و ریزش برگ‌ها	استفاده از آب و الکل برای آلودگی کم مصرف آفت‌کش برای آلودگی شدید
شته	برجای گذاشتن ماده چسبنده روی برگ‌ها ضعیف‌شدن گیاه	استفاده از آفت‌کش

انواع فیکوس لیراتا

درباره انواع لیراتا خوب است بدانید که در روش نگهداری تفاوتی ندارند اما از نظر اندازه برگ با هم فرق دارند؛ به همین دلیل به بعضی از آن‌ها فیکوس، لیراتا برگ ریز می‌گویند و به بعضی دیگر فیکوس، لیراتا برگ پهن.

اندازه‌های متفاوت برگ در انواع لیراتا این مزیت را دارد که راحت‌تر می‌توان از آن‌ها برای فضاسازی و دکوراسیون محیط‌های کوچک و بزرگ استفاده کرد.

شگفت‌انگیزترین خواص فیکوس از نوع لیراتا

• شاید باورش برایتان عجیب باشد اما خواص گل لیراتا، حتی بیماری سرماخوردگی شما را قادر است تا حدی بهبود ببخشد چون رطوبت محیط را افزایش می‌دهد و خشکی هوا را کم می‌کند.
• از فیکوس می‌توانید به‌عنوان یک دستگاه قوی تصفیه هوا استفاده کنید تا هوای محیط شما را تازه و تمیز کند.

حساسیت‌های گل فیکوس لیراتا

• برای کنترل افات فیکوس لیراتا یادتان باشد که اصلا نباید در مصرف آفت‌کش زیاده‌روی کنید؛ چرا که این فیکوس نسبت به سموم شیمیایی خیلی حساس است.
• حتی الامکان از جابجایی لیراتا خودداری کنید؛ چون این گیاه با تغییر مکان دچار تنش و آسیب می‌شود و برگ‌هایش می‌ریزند.
• از آنجا که گیاه فیکوس آفریقایی یا همان لیراتا زاده مناطق گرمسیری است؛ بنابراین این گیاه نسبت به سردی هوا حساسیت دارد.
• گیاه لیراتا را نباید در نزدیکی وسایل سرمایشی و گرمایشی قرار دهید.
• اگر فیکوس در محیطی نگه‌داری شود که دائم دمای آن تغییر می‌کند، قطعا آسیب می‌بیند.

سوالات متداول درباره فیکوس لیراتا

کلام آخر درباره فیکوس لیراتا

لیراتا یک گیاه آپارتمانی دوست‌داشتنی برای افرادی است که دوست دارند گیاهی زیبا و بزرگ در فضای پیرامونشان جاخوش کند. برای نگهداری فیکوس لیراتا باید نور زیاد و غیرمستقیم، کود دارای نیتروژن و خاک با زهکشی قوی فراهم کنید. پوسیدگی ریشه و لکه‌برگی باکتریایی از جمله بیماری‌هایی هستند که ممکن است گل لیراتا به آن‌ها مبتلا شود. به‌علاوه کنه تار عنکبوتی، شته و شپشک آردآلود از آفات فیکوس لیراتا هستند. برای تکثیر فیکوس لیراتا، می‌توانید از روش‌های خوابانیدن هوایی، قلمه ساقه و برگ استفاده کنید. نظر شما درباره لیراتا چیست؟ آیا دوست دارید چنین گیاهی در جایی از منزلتان خودنمایی کند؟

3.82/5 (11)