گل های خوراکی؛ ایده ای جذاب برای خوشمزه تر شدن غذای شما

شاید هنگامی که به گل خوراکی (Edible flowers) فکر میکنید تصویر عجیبی در ذهن شما نقش ببندد، اما ما هر روزه درحال استفاده از آنها هستیم؛ می توانیم در غذا، سالاد یا دمنوش، نمونه های بسیار متداولی از مصرف خوراکی گل ها را مشاهده کنیم. اگر خوب دقت کنید گل‌هایی مثل گل محمدی یا گل سرخ، گل بابونه و یا آفتاب‌گردان در زندگی روزمره ما کاربرد بسیاری دارند بدونن آن که بدانیم از این گل‌های خوراکی در جای جای زندگی استفاده می‌کنیم. پس همراه ما باشید تا در انتهای این مقاله، اطلاعات جامع و کاربردی از گل های خوراکی، تاریخچه استفاده از گل ها در غذا، انواع گل های خوراکی و خواص آنها و برخی از روش های استفاده از آنها داشته باشید.

بهترین کار این است که در همین ابتدای کار گل‌های خوراکی را بشناسیم و بدانیم 30 گل پرکاربرد در صنعت غذا کدام اند. جدول زیر جامع‌ترین لیست گل‌های خوراکی است که نشان می‌دهد هر گل جه طعم و رنگی دارد و برای دسر یا سالاد شما کدام‌یک مناسب‌تر است.

نام گل	نام لاتین گل	طعم و رایحه گل
قاصدک	Dandelion	شیرین و عسل مانند
محمدی	Damask rose	گیاه مانند و کمی تلخ
گاو زبان	Viper’s-buglosses	مشابه رازیانه
بابونه	Chamomile	مشابه سیب، شیرین
اسطوخودوس	Lavender	شیرین و معطر
ختمی	Hollyhocks	گیاه مانند و ملایم، مرکباتی
مروارید عطری	Sweet Woodruff	شیرین و فندقی وانیلی
داوودی	Chrysanthemum	تند و تیز و قوی
لادن	Nasturtium	تند و فلفلی
همیشه بهار	Pot marigold	کمی تلخ
پامچال	primrose	کمی تلخ
کدو سبز	Squash Blossoms	گیاه مانند و ملایم
رز	Rose	ترکیبی از توت فرنگی و سیب
بنفشه	Violet	گیاه مانند و شیرین
میخک	Carnation	شیرین
خرفه	purslane bloom	گیاه مانند و نمکی
یاس (امین الدوله)	Honeysuckle	شیرین
لاله	Tulip	گیاه مانند و ملایم
نمدار	Linden	عسل مانند
تیموس	Thyme	گیاه مانند
سام بیکاس آمریکایی	American elderberry	شیرین
مریم گلی، مریم گلی آناناسی	Common sage, Pineapple sage	گیاه مانند، شیرین و میوه ای
شمعدانی	Geranium	طعمی متغیر دارد
لوبیا چیتی	Common bean	گیاه مانند و ملایم
ساعت	Passion flower	گیاه مانند و ملایم
سیب خرچنگی	malus baccata	گیاه و گل مانند
انجدان رومی	Lovage	مشابه کرفس
سوسن	Daylily	گیاه مانند و شیرین
مینا	Enamel	کمی تلخ
میمون	Snapdragon	تلخ
آفتاب گردان	Sunflower	طعمی متغیر دارد

توجه داشته باشید که در اکثر موارد ذکر شده در جدول بالا، تنها قسمت گلبرگ گیاه قابل مصرف است. در صورت تمایل به استفاده از دیگر قسمت های گیاه حتما درباره آن تحقیق کنید.

طریقه استفاده انواع گل خوراکی؛ هر گل را به شیوه درست مصرف کنید

برخلاف چیزی که اکثرمان فکر میکنیم، تاریخچه استفاده از گل های خوراکی به سال ها قبل برمیگردد. در واقع میتوان منشاء استفاده از این طعم دهندگان پر خاصیت را، رم باستان و سپس چین، خاورمیانه و هند در نظر گرفت. همچنین در دوره ملکه ویکتوریا و پادشاهی او، استفاده از این گل ها برای ظرافت و شکوه غذا بسیار رایج شد. از آن دوران تا کنون با استفاده از گل های تازه (اکثرا غنچه های گل) از افراد مهم میزبانی میکردند و با اضافه کردن غنچه ها به وعده های غذایی، زیبایی بینظیری به آن میبخشیدند.

این مورد مصرف، چنان ارزش و محبوبیتی پیدا کرده که اکنون گل و غنچه های خشک را برای بی بهره نماندن در فصل های سرد و بی شکوفه، مورد استفاده قرار میدهیم.

شیوه های مصرف گل های خوراکی و خواص آنها

1) دمنوش

با دم کردن قسمت های مختلف گیاه مانند برگ، ساقه و گل آن، میتوان به یک دمنوش دلچسب و مغذی رسید. رایج ترین نحوه استفاده از گل های خوراکی نیز، تهیه دمنوش آن ها است. این روش میتواند جایگزین چای صبح و یا عصر برای کسب انرژی بیشتر باشد. در این بخش برخی از گل های مناسب دمنوش و علت استفاده از آنها را بررسی میکنیم.

گل محمدی یا گل سرخ (Damask rose)

محمدی نوعی گل رز است که از آن گلاب میگیرند و به دلیل مقاوم بودن در برابر کم آبی، در شهرهای بزرگ به راحتی یافت میشود. این گل دارای طبعی گرم است و برای تقویت مو، لاغری، شفافیت پوست، پاکسازی کبد و کلیه به کار می رود. همچنین از خشک شده گل محمدی برای مقابله و درمان افسردگی استفاده میشود.

گل قاصدک (Dandelion)

قاصدک گیاهی دائمی است که به وفور در مناطق مختلف آب و هوایی می روید. از گل قاصدک به منظور تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش کلسترول، کاهش قند خون، ضدعفونی کننده و برای تقویت معده استفاده میشود.

گل گاو زبان (Viper’s-buglosses)

جالب است بدانید در ایران دو نوع از این دسته گل یافت میشود که نوع اول گل گاو زبان و نوع دوم گاو زبان است. در اصطلاح عامیانه به اشتباه به هردو، گل گاو زبان میگویند. این اشتباهی کاملا به جا است! زیرا تفاوت این دو بسیار جزئی و در سایز، رنگ، و کمی خواص دارویی است. این دمنوش برای درمان سرماخوردگی، تسکین اعصاب، تامین ویتامین c بدن، بهبود اختلال حواس و… مورد استفاده قرار میگیرد. میتوان آن را با اضافه کردن آبلیمو، به دمنوشی با رنگ متفاوت و فواید بیشتر تبدیل کرد.

گل بابونه (Chamomile)

از لحاظ علمی تنها گونه های گل بابونه آلمانی و بابونه رومی هستند که به اثبات علم، خاصیت درمانی دارند. دمنوش دلپذیر این گیاه برای مواردی چون بهبود ناراحتی معده، کاهش اظطراب، داشتن خواب راحت و درمان سردرد به کار میرود.

گل اسطوخودوس (Lavender)

برخی گونه های اسطوخودوس تنها با هدف مصرف زینتی و برخی دیگر با منظور خوراکی کاشته میشوند. رایج ترین نوع آن، لاوندر انگلیسی است که سرتاسر جهان کشت میشود. اگر مشکلاتی نظیر افسردگی، استرس، خواب نامنظم، درد های مکرر، سرگیجه و ضغف بدن دارید، این دمنوش برای شما است.

گل ختمی (Hollyhocks)

این گیاه تماما خاصیت دارویی دارد. از گل ختمی حتی برای تهیه روکش قرص ها نیز استفاده میشود و طعم آن بسیار نزدیک به چای ترش است. دمنوش این گیاه برای مواردی چون: دیابت، سرطان، التهاب لثه، درمان تب و گلو درد به طور گشترده به کار میرود.

گل یاس امین الدوله (Honeysuckle)

اکثرمان با این گل که به آن پیچ امین الدوله نیز میگویند، و شیره شیرین آن آشنایی کامل داریم. امین الدوله گیاهی بسیار مقاوم و رونده است. دمنوش خوش عطر گل یاس برای درمان دیابت، درمان آرتروز، درمان سرماخوردگی، ویروس ها و عفونت های باکتریایی بسیار پر استفاده است. به دلیل شیرین بودن این گل، از آن به عنوان شیرین کننده طبیعی جایگزین شکر نیز استفاده میشود.

گل مروارید عطری (Sweet Woodruff)

گل مروارید از گیاهان بدون چوب است که بیشتر در اروپا و مناطق مدیترانه ای یافت میشود. بافت گلبرگ های آن بسیار نرم و لطیف است و طعمی شیرین و وانیلی دارد. این دم کرده برای بهبود زخم ها، دفع سنگ کلیه، بهبود سردرد های میگرنی و اختلال های کبدی بسیار مفید است. البته باید توجه داشت که مانند هر دمنوش دیگری، استفاده بیش از حد آن، نه تنها موثر نیست بلکه نتیجه عکس میدهد.

در صورتی که طعم این نوشیدنی ها برای شما مقداری تلخ است، میتوانید با افزودن کمی عسل یا نبات، آن را دلچسب تر کنید.  همچنین میتوان پس از سرد شدن این دمنوش ها، از آن ها به عنوان شربت خنک تابستانی استفاده کرد. با کمی سلیقه و استفاده کردن از تکه های یخ حاوی گل، میتوانید بهترین شربت ها را داشته باشید.

2) غذا و سالاد

استفاده از این گل های سلامتی بخش به عنوان ادویه و یا چاشنی، بسیار لذت بخش است. از آن ها به صورت خشک، پودر شده، تازه و خیسانده شده در روغن های مختلف (مانند روغن زیتون یا روغن کنجد)، برای تزئین یا طعم دهی استفاده میشود. پرکاربردترین آن ها عبارت اند از:

گل داوودی (Chrysanthemum)

گل داوودی اکثرا در کشور های آسیایی با تنوع بسیار یافت میشود. این گل طعمی شیرین و تازه دارد و مزه سبزیجات را به سوپ و نان اضافه میکند و از آن برای طعم دادن به سرکه نیز استفاده میشود.

گل لادن (Nasturtium)

لادن بوته ای یک ساله و دارای رشد بسیار سریع است. بیشتر بخش های این گیاه مزه شاهی میدهند و اکثرا به آن شاهی هندی نیز میگویند. حالت پختهاین گل در انواع املت و سوپ، و خام آن در سالاد ها به کار میرود.

گل همیشه بهار (Pot marigold, Calendula)

این گیاه ظاهری زیبا و برگ هایی پوشیده از کرک دارد. گل این گیاه برخلاف داوودی، طعم تلخ و تند و تیزی دارد علاوه بر طعم خاص، رنگ این گل نیز جالب توجه است. برخی به سبب رنگ قوی، آن را جایگزین ازران قیمت زعفران میدانند. از این گل به منظور چاشنی در کره های گیاهی و سوپ، همراه با تخم مرغ (در املت و نیمرو)، و برای رنگ زیباتر پاستا و برنج، در هنگام پخت آن ها، استفاده میشود.

اسطوخودوس(Lavender)

همانطور که در قسمت قبل گفتیم، گونه خوراکی لاوندر متفاوت از گونه تزئینی آن است؛ هرچند که میتوان از گونه خوراکی برای تزئین نیز استفاده نمود. لاوندر خوراکی برای گرفتن بوی ماهی هنگام سرخ کردن استفاده میشود؛ همچنین برای بخشیدن عطر و طعمی خاص به پاستا، به سس آن افزوده میگردد.

گل پامچال(primrose)

این گیاه عاشق آفتاب و سایه آن است و برای رشد باید خاکی غنی داشته باشد. بنابراین این گیاه حساس در مناطق آفتابی با شرایط ویژه می روید. طعم این چاشنی، شیرین و دلچسب است. از غنچه خام آن برای تهیه ترشی و از بخارپز شده آن در ماست برای تهیه بورانی پامچال استفاده میشود.

گل (غنچه) کدو سبز (Squash Blossoms)

برخی گل های کدو سبز که سرشار از ویتامین های گوناگون هستند، به میوه تبدیل نمیشوند. برای استفاده از این گل ها، آن ها را به ترشی یا مربا تبدیل میکنند. آن ها علاوه بر استفاده خام در سالاد، به صورت پخته یا سرخ شده نیز در برخی غداها مانند گل کدو شکم پر سوخاری استفاده میشود.

3) دسر (در انواع ژله، بستنی، کیک، شیرینی)

در ابتدا گفتیم که اکثرمان از گل ها فقط برای تزئین خانه یا محل کار و یا به عنوان کادو اسفاده میکنیم؛ اما در این بخش خواهیم گفت که چگونه به شیوه ای از گل های خوراکی برای تزئین استفاده کنید که تا کنون به کار نبرده اید!

اگر میخواهید در درست کردن دسر، از همه یک قدم جلوتر باشید، باید بدانید که تنها مهارت آشپزی کافی نیست! به کار بردن مواد طبیعی در مراحل نهایی تهیه دسر بهترین روشی است که زحمات شما را تکمیل و بی نقص میکند و چه ماده طبیعی زیباتر از گل ها؟

استفاده از گل های خوراکی برای ژله، کیک و شیرینی، به زیبایی و طعم آن ها می افزاید. گل های مورد استفاده میتوانند از لیست گل های خوراکی پرکاربرد زیر انتخاب شوند:

گل رز (Rose)

مصرف گل رز در وعده های غدایی قدمتی طولانی دارد و از زمان مصریان مورد استفاده قرار گرفته و محبوب ایرانیان شده است. از مربای گل رز و کارامل رز برای تهیه شیرینی های مختلف و داشتن نوشته زیبا روی کیک استفاده میشود. همچنین با استفاده به اندازه از این گل میتوان یک کیک ساده را به یک اثر هنری تبدیل کرد. اگر از آن دسته افرادی هستید که به زیبایی دسر خود توجه ویژه ای دارید، میتوانید هنگام سرو بستنی نیز با چند غنچه رز آن را به یک بستنی کمیاب تبدیل کنید. به یاد داشته باشید هنگام استفاده، قسمت سفید گلبرگ ها را که طعم تلخی دارند، جدا کنید.

گل قاصدک(Dandelion)

این گل که از خانواده آفتابگردان است، به علت زیبایی و شیرینی خاص آن، به طور گسترده در شیرینی پزی مورد استفاده قرار میگیرد. باید توجه داشت که این گل هنگامی که غنچه است، طعم شیرین و عسلی دارد و با تبدیل شدن به گل، طعم آن تلخ میشود؛ به همین جهت اکثرا غنچه قاصدک برای تهیه مربا، تزئین کیک و ژله به کار میرود.

بنفشه (Violet)

طعم این گل ویژه، به دلیل عضو خانواده نعناسانان بودن تند و خنک است. مربای آن در میان لایه های کیک و شیرینی طعمی جدید دارد و تزئینات آن روی کیک های عروسی و تولد، بسیار خاص است.

گل میخک (Carnation)

گلبرگ های این گل شیرین و رنگی است. به خاطر طعم و زیبایی آن، برای تزئین ژله در داخل قالب یا روی آن، تزئین کیک های خاص و شکلات های تخته ای مورد استفاده قرار میگیرد.

برای زیباتر جلوه کردن تزئینات، از خلاقیت خود استفاده کنید و به شیوه های مختلف دسر های خود را چشم نواز کنید.

کاربرد گل‌ها در زندگی ما چیست؟ گل‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

همه ما در طول زندگی با گل های بسیاری آشنا میشویم. بر اساس رنگ، بو، ظاهر و کاربرد، گل ها را دسته بندی میکنیم و در مناسبت های مختلف مانند جشن تولد یا فارق التحصیلی و یا حتی مراسم سوگواری، از آنها استفاده میکنیم. اما در حقیقت گل ها جز مصارف تزئینی، مصارف دیگری نیز دارند؛ برای مثال:

1- استفاده از گل ها با رنگ های قوی برای تولید رنگ طبیعی

2- مصارف درمانی

3- استفاده از رایحه گل ها برای تولید عطر

4- مصارف خوراکی

با توجه به مورد آخر به طور کلی میتوان گل ها را به دو دسته متفاوت غیرخوراکی و خوراکی تقسیم بندی کرد.

1. گل های غیرخوراکی: دسته ای هستند که به دلیل سمی بودن یا نداشتن خواص خاص، قابلیت استفاده خوراکی ندارند.
2. گل های خوراکی: دسته ای هستند که طعم و خاصیت بالایی برای بدن داشته و در انواع نوشیدنی، سالاد، غذا، دسر و… به کار می روند.

سوالی که مطرح میشود این است که آیا گل های خوراکی گونه ای خاص هستند یا میتوان از هر گلی به عنوان خوراکی استفاده کرد؟ برای یافتن پاسخ این سوال کافی است به آشپزخانه خود مراجعه کنید. به طور کلی در زندگی روزانه از انواع مختلفی از گل ها بهره میگیریم؛ مثل:

1- ختمی (ادویه غذا)
2- محمدی یا همان گل سرخ (چاشنی، تزئینی)
3- میخک (طعم دهنده چای)
4- گل گاو زبان (دمنوش آرامبخش)
5- بابونه (دمنوش سرشار از آنتی اکسیدان)

پس دریافتیم که برای مصارفی با ارزش غذایی نیازی نیست به دنبال گونه ای خاص و جهش یافته باشیم، بلکه لازم است انواع مفید را بشناسیم.

آیا گل سمی نیز وجود دارد؟

نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که گل ها برخلاف ظاهر فریبنده و زیبایشان، میتوانند بسیار سمی باشند. حتی برای مصرف گونه هایی که از غیرسمی بودنشان آگاهیم، باید از انواع سم پاشی نشده و ارگانیک آنها استفاده کنیم.

برای تهیه محصولات ارگانیک میتوانیم باغچه کوچک یا گلدانی فراهم کنیم و در آن، گل های دلخواه را پرورش دهیم. اگر زمان پرورش گیاه یا علاقه به آن را ندارید، حتما هنگام خرید این گیاهان از عطاری یا گل فروشی، به آن ها اطلاع دهید که محصول را برای مصرف خوراکی نیاز دارید. در صورت اطلاع، فروشندگان با دقت بیشتری کالای مورد نظر شما را ارائه خواهند داد.

قبل از مصرف هرگونه گل، حتما آن را با لیست گل های خوراکی گفته شده تطابق دهید. در این صورت از احتمال مسمومیت به طور کامل جلوگیری خواهید کرد.

شاید برایتان جالب باشد بدانید

طب و دارو های شیمیایی مدرن با وجود پیشرفت های فراوان، همچنان در گرو طب سنتی است. محققان ثابت کرده اند که طب سنتی و مدرن مکمل یکدیگر هستند. در ساخت دارو های موثر بسیاری شاهد به کار گیری از گیاهان و گل های خوراکی هستیم. گل های نام برده شده با خواص دارویی قوی مانند: گل داوودی، گل بابونه، گل بنفشه و گل گاو زبان نمونه هایی از گل های دارویی نیز به شمار میروند.

درباره گل‌های خوراکی پرسیده بودید:

نتیجه کلی

همانطور که دریافتیم، گل خوراکی همه جا و همیشه در دسترس است. در فصل بهار و تابستان گل تازه و در پاییز و زمستان، غنچه های خشک به راحتی یافت میشود. شناخت انواع این گیاهان خوراکی و به کارگیری درست و به اندازه از آن ها، نکته ای قابل توجه است که باید درنظر گرفته شود.

اکنون با خواندن این مقاله و به کار گیری ذهن خلاق خود میتوانید گل های خوراکی را برای داشتن یک مهمانی با شکوه و تبدیل شدن به یک آشپز خوش سلیقه، به کار بگیرید.

3.85/5 (20)