گل عسلی و انواع آن | پرورش و نگهداری این گل چه شرایطی دارد؟
قدم زدن در باغی که بوی مسحور کننده عسل در آن بپیچد چه حسی به شما می‌دهد؟! گل عسلی که با نام گل آلیسوم هم شناخته می‌شود یکی از گل‌های زینتی بسیار زیبا با بوی فوق‌العاده خاص است که نگهداری از آن اصلا سخت نیست. این گل زیبا هم در باغچه قابل کاشت است و هم امکان نگهداری از آن در گلدان و به عنوان گلی آپارتمانی وجود دارد. در ادامه این مطلب در مورد شرایط کاشت، پرورش، تکثیر و مراقبت از گل آلیسوم صحبت می‌کنیم.
به علاوه شرایط ساده نگهداری و پرورش آلیسوم، این گل را به انتخابی خوب برای مبتدی‌ها و افرادی که تجربه‌ای در نگهداری از گل و گیاه ندارند، تبدیل کرده است.
معرفی گیاه آلیسوم
گل عسل، عسلی یا آلیسوم یکی از انواع گیاهان زینتی است که به خاطر شکل خاص گلبرگ‌ها و بوی شیرین شبیه به عسل معروف است. طبق عکس گل عسلی که در بالا دیده می‌شود، این گل از انواع گیاهان پاکوتاه یا کوتاه قامت است که در بیشتر گونه‌ها بین 5 تا 30 سانتیمتر و در موارد نادری تا 1 متر ارتفاع دارد. گیاه زینتی گل عسلی با گستردگی 20 تا 30 سانتیمتر در محیط اطراف خود جز گل‌های نیمه افشان هم محسوب می‌شود.
گل عسلی؛ میتوانید در باغ خود مرزی با عسل بسازید!
از مشخصات ظاهری گل آلیسوم می‌توان به گل‌های خوشه‌ای آن اشاره کرد، همچنین برگ‌های این گیاه کرک‌دار، بدون دمبرگ و بیضی شکل هستند. این گل میوه‌ای بسیار ریز دارد که محل نگهداری دانه‌های آن است. میوه گل آلیسوم در داخل گلبرگ‌های آن قرار دارد.
خاستگاه گل آلیسوم
قدومه یکی از اسم های گل عسلی در زبان فارسی است. خاستگاه این گل، مناطق مدیترانه‌ای، به خصوص جزایر قناری است. به دلیل مقاومت بالای این گیاه نسبت به شرایط سخت و عدم نیاز به فاکتورهای خاص برای نگهداری، آلیسوم در هر اقلیمی قابل رشد است و از این نظر محدودیتی برای این گیاه وجود ندارد.
آلیسوم را حتی می‌توان در خانه کاشت و با رعایت چند نکته ساده تا مدت طولانی از آن نگهداری کرد. همچنین به دلیل مناسب بودن قیمت گل آلیسوم، تنوع رنگ‌ها و گونه‌ها و شرایط ساده کشت، می‌توان کاشت انبوه آن را با هدف کسب درآمد هم انجام داد.
در جدول زیر با گل عسلی بیشتر آشنا خواهیم شد:
| نام علمی | cerinthe major |
| نام فارسی | گل عسلی |
| خانواده | Boraginaceae |
| زادگاه | جزایر قناری |
گونه های مختلف آلیسوم
گیاه آلیسوم یا عسلی گونه‌های مختلفی دارد که در هر کدام از آن‌ها رنگ گل، شکل گلبرگ‌ها یا برگ‌ها متفاوت است. از گونه های مختلف آلیسوم می‌توان موارد زیر را نام برد:
- گونه رویال کارپت: این گونه از گل آلیسوم یا عسلی به دلیل رنگ بنفش و خاص خود که رنگی سلطنتی محسوب می‌شود، به نام رویال کارپت یا فرش سلطنتی معروف است
- گونه لیتل دوریت: این گونه به دلیل افشان و انبوه بودن گل‌ها در هر بوته شهرت دارد. گل‌های آلیسوم در گونه لیتل دوریت سفید و نباتی هستند
- روسی اودی: گونه روسی اودی گل‌های خمیده دارد تا جایی که در گیاهان پرتر، تاج گل‌ها رو به زمین است. رنگ گل عسلی در این گونه صورتی است
- اسنو کلوت: همان‌طور که از نام این گونه مشخص است رنگ گل‌ها در گونه اسنو کلوت، سفید و برفی است. گل‌های ریز و پر، از ویژگی‌های این نوع آلیسوم هستند
- ویولت کوئین: از دیگر انواع رنگ گل آلیسوم که خاص و کمیاب است، رنگ بنفش در ویولت کوئین است. این گونه از آلیسوم جز گونه‌های کمیاب هم محسوب می‌شود
- مینیموم: این گونه از آلیسوم‌هاف گل‌هایی با گلبرگ سفید دارد. این نوع از گل آلیسوم را گل عسل پاکوتاه هم می‌نامند
فصل گل آلیسوم
یکی از نکاتی که این گل را به انتخابی خوب برای کاشت و پرورش خانگی تبدیل می‌کند، گلدهی نسبتا سریع و طولانی گل عسلی است. پس از کاشت آلیسوم تقریبا 6 هفته زمان می‌برد تا گلدهی این گیاه آغاز شود. همچنین فصل گل آلیسوم نسبت به بسیاری از گیاهان زینتی طولانی‌تر است که این موضوع هم مزیتی مهم برای این گیاه محسوب می‌شود.
فصل گل عسلی و گل دهی گیاه آلیسوم در بیشتر گونه‌ها از اولین روزهای بهار و بعد از خواب زمستانی تا اواخر پائیز است. شروع سرما روند گلدهی این گیاه را کند می‌کند و در نهایت با اولین سرمای شدید گلدهی به طور کامل متوقف می‌شود.
اصول نگهداری گل عسل
آلیسوم یکی از گیاهان بسیار مقاوم نسبت به شرایط سخت می‌باشد و مزیت آن گلدهی حتی در بدترین شرایط است. البته سخت نبودن شرایط نگهداری گل آلیسوم به معنی بی اهمیتی به محیط رشد و نگهداری آن نیست و برای گلدهی بیشتر و عمر طولانی‌تر گیاه باید بعضی نکات را در نگهداری از آن رعایت کرد. در نگهداری گل عسلی برای حفظ بهترین حالت این گیاه و داشتن بوته‌های پر گل مانند دیگر گیاهان، فاکتورهای آبیاری، نور، دما، خاک و کوددهی شرایطی دارند که باید از آن‌ها مطلع بود.
نور مورد نیاز و دمای مناسب
نور مناسب گل عسلی نور غیر مستقیم است. تابش مستقیم خورشید به این گیاه گلبرگ‌های آن را می‌سوزاند. در صورت تمایل به کاشت آلیسوم در باغچه باید آن را در محلی که سایه مناسبی داشته باشد، کشت کرد. در میان تمام فاکتورهای رشد، حساسیت این گیاه به دما بیشتر است. دمای مناسب گل آلیسوم بین 18-25 درجه است که بهترین محل با این دما فضای اتاق، نزدیک به پنجره‌های جنوبی است. گرمای بیش از اندازه روند رویش گل‌ها را کندتر می‌کند.
شرایط آبیاری
از دیگر فاکتورها در شرایط نگهداری گل عسلی می‌توان به اصول آبیاری این گیاه اشاره کرد. آبیاری گل عسلی باید کم تا متوسط باشد. این گیاه نیاز چندانی به آب ندارد و تنها زمانی باید اقدام به آبیاری آن کرد که خاک گیاه کاملا خشک شده باشد.
خاک و کوددهی
از مزایای این گل که نگهداری گل عسل را ساده می‌کند، عدم حساسیت نسبت به خاک یا کود خاص در محیط رشد این گیاه است. خاک مناسب گل عسلی می‌تواند هر نوع خاکی باشد اما با خاک دارای زهکشی مناسب، گلدهی سریع‌تر انجام می‌شود. کوددهی گل عسلی هم تنها در شرایطی که گلدهی به دلیل تغییر گلدان یا تکثیر متوقف شود مورد نیاز است و در دیگر زمان‌ها نیازی به استفاده از کود نیست.
روش‌های کاشت، تکثیر و هرس کردن گل آلیسوم
بعد از فراهم کردن محیط مناسب پرورش گل عسلی نوبت به انتخاب روش پرورش آن می‌رسد. این گل را می‌توان به صورت کاشت بذر پرورش داد یا با روش‌هایی مانند قلمه‌زنی و… اقدام به تکثیر آن کرد.
کاشت این گل از طریق بذر
برخلاف بیشتر انواع گیاهان که در کاشت بذر احتمال رشد گیاه پایین است در کاشت گل عسلی تفاوت چندانی بین کاشت بذر آن یا تکثیر با روش‌های دیگر وجود ندارد. برای کاشت بذر گل عسلی رعایت چند نکته کافی است تا این گل خیلی زود به جوانه‌زنی و رشد برسد. این نکات عبارتند از:
- تهیه بهترین بذر گل آلیسوم برای کاشت
- آماده‌سازی گلدان مناسب با حداقل ارتفاع 20-30 سانتیمتر
- تهیه خاک مناسب ترجیحا شنی برای رشد راحت جوانه
- فراهم کردن محیط با دمای 18-25 درجه
طریقه کاشت بذر گل آلیسوم بعد از فراهم کردن شرایط بالا به این صورت است که بذر خشک را باید یک شب قبل از کاشت در آب خیساند و سپس آن را در عمق 15 سانتیمتری خاک کاشت و روی آن یک لایه نازک خاک نرم ریخت. بهترین فصل برای پرورش این گیاه از طریق کاشت بذر گل آلیسوم، فصل بهار است. با رعایت اصول گفته شده، بذرها بعد از 3-4 روز جوانه می‌زنند.
روش‌های تکثیر
تکثیر گل عسلی هم مانند کاشت بذر آن فرآیند ساده‌ای دارد. بهترین روش‌های تکثیر این گیاه قلمه‌زنی و تقسیم بوته است که باید در فصل بهار و بعد از اتمام سرمای هوا انجام شود. قلمه یا بوته جدا شده از گیاه مادری را باید در آب یا خاک مناسب نگهداری کرد. برای تکثیر این گیاه به بهترین شکل، باید بهترین بوته گل را خریداری کرد. در خرید گل عسلی برای انتخاب بهترین بوته باید به پر گل بودن گیاه و جوان بودن ساقه‌های آن دقت کرد.
اصول هرس کردن گل عسلی
یکی از نکات مهم در نگهداری گیاهان، هرس کردن به موقع آن است اما هرس کردن گل عسلی چندان نیاز نیست و بدون هرس هم این گل رشد خوبی دارد. تنها در یک صورت نیاز است که اقدام به هرس کردن گل آلیسوم کرد و آن زمان پژمردگی گیاه است که برگ‌های آن ریزش پیدا کنند. در این شرایط با هرس کردن می‌توان عمر و گلدهی گل را طولانی‌تر کرد.
آفات و بیماری های گل آلیسوم
آفات و بیماری های گل آلیسوم به دلیل حساس نبودن این گیاه چندان زیاد نیستند اما مانند تمام گیاهان احتمال بروز بیماری در این گل هم وجود دارد. درمان مشکلات و بیماری های گل آلیسوم بهتر است به محض مشاهده آفت یا بیماری آغاز شوند تا گیاه با بهترین شرایط به گلدهی خود ادامه دهد. از جمله آفت‌های این گیاه می‌توان به سفیدک پودری، قارچ و بعضی حشرات اشاره کرد.
مصارف گل الیسوم و کاربردهای این گل
اصلی‌ترین کاربرد گل آلیسوم استفاده زینتی آن برای تزئین باغچه‌ها یا استفاده به عنوان گلی آپارتمانی برای زیباسازی فضای منزل است اما این موارد تنها کاربرد گل عسلی نیستند. بعضی گل ها صرفا به دلیل زیبایی ظاهری خود برای تزئین در دسته گل ها یا سبد گل ها استفاده می‌شوند مثل دسته گل رز اما گل عسلی به دلیل بوی بسیار خوبی که دارد در صنعت عطرسازی یا تولید لوازم آرایشی هم کاربردی است.
علاوه بر این برگ‌های گل آلیسوم غذای خوبی برای کرم ابریشم هستند. این موضوع در کنار مناسب بودن قیمت گل عسلی این گیاه را به انتخابی خوب برای پرورش‌دهنده‌های کرم ابریشم تبدیل می‌کند. گل آلیسوم را می‌توان برای طراحی فضای سبز هم استفاده کرد. این گل بعد از کاشت خیلی زود در اطراف پخش می‌شود و تمام زمین اطراف خود را پر می‌کند.
گل عسلی؛ گیاهی مناسب کاشت در همه اقلیم‌ها
گل آلیسوم یا عسلی یکی از انواع مقاوم گیاهان است که قابلیت کاشت در هر اقلیمی را دارد. این گیاه نسبت به آبیاری حساس نیست و با هر نوع خاکی رشد می‌کند. همچنین گلدهی سریع و جوانه‌زنی فوری این گیاه بعد از چند روز، آن را به انتخابی خوب برای پرورش‌دهندگان مبتدی گل و گیاه تبدیل می‌کند. اگر سابقه کاشت گل و گیاه را ندارید، کاشت گل آلیسوم می‌تواند بهترین تجربه شما در گل‌کاری باشد.
